Έλληνες του Πνεύματος και της Τέχνης: Νίκος Καζαντζάκης

Ο πεζογράφος, ποιητής, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, θεατρικός συγγραφέας και κυριότατα θεολογών φιλόσοφος Νίκος Καζαντζάκης, είναι ίσως ο πιο πολυδιαβασμένος νεοέλληνας συγγραφέας στα τελευταία χρόνια στη χώρα μας και στο εξωτερικό. Συνάμα, ο Καζαντζάκης, υπήρξε και εξακολουθεί να είναι «σημείον αντιλεγόμενο» όχι τόσο για τη λογοτεχνική του ικανότητα –αυτή έχει αναγνωρισθεί παγκοσμίως και ελάχιστα αμφισβητείται και από τους επικριτές του–, όσο για τις ιδέες που εκφράζει στα έργα του και μέσα από το σύνολο του έργου του. Είναι οι φιλοσοφικές του ιδέες, αυτές, που άλλους μαγνητίζουν και άλλους απωθούν. Αυτές οι ιδέες που τις βάζει στο στόμα των ηρώων του ο συγγραφέας με τόσο ζωηρό, πειστικό και παραστατικό τρόπο.

Αν αναλογιστεί κανείς ότι τα έργα του έχουν μεταφραστεί –αν όχι όλα, πάντως τα περισσότερα– σε περισσότερες από 60 γλώσσες –ακόμα και σε διαλέκτους–, σε αλλεπάλληλες εκδόσεις, ότι έχουν απασχολήσει διεθνώς τους μεγαλύτερους κριτικούς και διανοούμενους, έχουν γραφεί σε ξένες γλώσσες ειδικές μελέτες, άρθρα και διατριβές για τις ιδέες που περικλείουν τα βιβλία του, μυθιστορήματά του έχουν γίνει κινηματογραφικές ταινίες, αποσπάσματα του έργου του έχουν μελοποιηθεί, εταιρίες ολόκληρες διαδίδουν το έργο του, και το γεγονός ότι το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό παραμένει αδιάπτωτο σχεδόν 50 χρόνια μετά το θάνατό του, όλα αυτά μπορούν να μας κάνουν να αντιληφθούμε, ότι έχουμε να κάνουμε μ’ έναν συγγραφέα που ξεφεύγει από τα συνήθη μέτρα. Μ’ έναν τιτάνιο άνθρωπο του λόγου (Α. Καραντώνης) και μ’ έναν όγκο πνευματικής παραγωγής από τον ίδιο και για το έργο του, που αποτελεί φαινόμενο όχι μόνο στα νεοελληνικά γράμματα αλλά και στην παγκόσμια λογοτεχνία. Υπολογίζεται ότι μόνο στην Ελλάδα τα 30 βιβλία του πουλάνε 40.000 αντίτυπα το χρόνο! Τα μυθιστορήματά του μάλιστα, από πολλούς κατατάσσονται ως εφάμιλλα μ’ εκείνα των ιερών τεράτων της λογοτεχνίας όπως Καμύ, Κάφκα, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Μπαλζάκ κ.α.