ΑΣΚΗΤΙΚΗ Ν,ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

Η Ασκητική είναι ένα κείμενο σχετικά σύντομο, πολύ συμπυκνωμένο, που
εκφράζει τη μεταφυσική πίστη του Καζαντζάκη. Ο ίδιος το θεωρούσε «το
σπόρο απ όπου βλάστησε όλο το έργο του˙ ότι κι αν έγραψε είναι σχόλιο,
illustration της Ασκητικής». Τη χαρακτήρισε ακόμη σαν «ένα βιβλίο
mystique οπού διαγράφει τη μέθοδο ν ανέβει η ψυχή από κύκλο σε κύκλο,
ώσπου να φτάσει στην ανώτατη επαφή. Οι κύκλοι είναι πέντε: Εγώ,
Ανθρωπότητα, Γη, Σύμπαν, Θεός». Η στερνή μορφή της θεωρίας είναι η
«Πράξη» και ο τελευταίος αναβαθμός του λυτρωτικού ανήφορου είναι η
«Σιγή». Το έργο έχει ένα ύφος στιβαρό, πλαστικό και παρά το μεταφυσικό
του περιεχόμενο μια δροσιά που του δίνει τη χάρη του λογοτεχνήματος.
Τρεις
φορές προτάθηκε ο Καζαντζάκης για το Βραβείο Νόμπελ. Την πρώτη απ' την
Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, που τον έχει Πρόεδρο, έχοντας συνυποψήφιό
του τον Άγγελο Σικελιανό. Επίσης δυο φορές προτάθηκε, το 1952 και 1953,
απ' τη Νορβηγική Εταιρεία Λογοτεχνών, ποτέ, όμως, απ' την Ακαδημία της
Αθήνας. Τον επόμενο χρόνο διορίστηκε στην UNESCO, αναλαμβάνοντας ως
αποστολή, την προώθηση μεταφράσεων κλασικών λογοτεχνικών έργων, με
απώτερο στόχο την γεφύρωση των διαφορετικών πολιτισμών.
Το 1954 η
Ιερά Σύνοδος με έγγραφό της ζητούσε από την κυβέρνηση την απαγόρευση των
βιβλίων του[2]. Ο ίδιος ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις απειλές της
εκκλησίας για τον αφορισμό του, έγραψε σε επιστολή του: «Μου δώσατε μια
κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να 'ναι η
συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και
θρήσκοι όσο είμαι εγώ». Τελικά η Εκκλησία της Ελλάδος δεν τόλμησε να
προχωρήσει στον αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη, καθώς ήταν αντίθετος σε
κάτι τέτοιο ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας.