Δευτέρα 25 Μαΐου 2015

ΟΙ ΛΥΡΑΡΗΔΕΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ | " ΚΡΗΤΗ "

Αφιέρωμα της εκπομπής " ΟΙ ΛΥΡΑΡΗΔΕΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ " { ΕΤ3 } στην παραδοσιακή Κρητική Μουσική.

Οι λυράρηδες του Αιγαίου - Μίνωες και Ψηλορείτης

Ολόκληρο το επεισόδιο από την εκπομπή της ΕΤ3 "Οι λυράρηδες του Αιγαίου".

Δικταίο Άντρο. Οροπέδιο Λασιθίου. Στέλιος Πετράκης


απόσπασμα από την σειρά της ΕΤ3 Οι λυράρηδες του Αιγαίου. Κύκλος.

The
music documentary serie is titled " Aegean Lyre players " consisted of
16 episodes (30 min) for ET3 (National Greek Television Channel 3)
Σκηνοθεσία Γιάννης Λάμπρου.

Η σειρά με τίτλο "Οι Λυράρηδες του Αιγαίου" αποτελείται από 16 επεισόδια.
Κάθε
επεισόδιο είναι αυτόνομο και η διάρκεια του είναι 30 λεπτά. Όλα τα
θέματα έχουν επιλεχτεί μέσα από τη ζωή της ακριτικής υπαίθρου. Ένα
σχόλιο πάνω στην αχλαδόσχημη λύρα και την σχέση της με τους ανθρώπους
του κάθε τόπου.

Σάββατο 23 Μαΐου 2015

"Crete the island inside you" - Beach Daydreaming

Συναρπαστικό βίντεο: Γιατί η Κρήτη διαφέρει από τους άλλους τόπους!


Λένε πώς, αν πας μια φορά στην Κρήτη, σίγουρα θα θελήσεις αργά ή γρήγορα να βρεθείς ξανά στο… «μαγικό» νησί.


Μιας και η καταπληκτική περιοχή του Ελαφονησίου βρίσκεται διαχρονικά
στην κορυφή του ενδιαφέροντος, το παρακάτω βίντεο φροντίζει να μας δώσει
μια γεύση από τις παραλίες της Κρήτης και ειδικότερα από την
παραδεισένια παραλία των Χανίων.


Στο δίλεπτο βίντεο της Περιφέρειας Κρήτης, το οποίο είναι εξαιρετικά σκηνοθετημένο, πρωταγωνιστές είναι, ποιοι άλλοι;


Οι επισκέπτες…

Τετάρτη 20 Μαΐου 2015

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ - Νίκος Ξυλούρης - Τάνια Τσανακλίδου (Χριστόδουλος Χάλαρης) ...


Ο Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου, ενορχηστρωμένος απ' τον
Χριστόδουλο Χάλαρη. Τραγουδάνε ο Νίκος Ξυλούρης και η Τάνια Τσανακλίδου.
Αυτή η έκδοση του Ερωτόκριτου είναι, βέβαια, μοναδική κι
ανεπανάληπτη...

πολεμική ταινια--- Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ-★★★★★★★★

Oι Mεγάλες Mάχες | Μάχη της Κρήτης

Oι Mεγαλες Mαχες [History Channel] | Μάχη της Κρήτης

Από την
σειρά ιστορικών ντοκιμαντέρ σ'ένα απολογισμό των πιο σημαντικών μαχών
που σφράγισαν την ιστορία και την εξέλιξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Αναλύεται η στρατηγική των Γερμανών αλλά και οι λάθος επιλογές των συμμάχων που είχαν σαν αποτέλεσμα την κατάληψη της Κρήτης!

Αρνητικό
χαρακτηριστικό ότι δεν αναφέρεται καθόλου η συνεισφορά στην άμυνα αλλά
και στην αντίσταση που ακολούθησε, των άοπλων Κρητικών!

Η Μάχη της Κρήτης

Κώστας Μουντάκης-Η μάχη της Κρήτης

Ένας απέραντος σεβασμός στους παππούδες μας,που έδειξαν σε όλον τον
κόσμο,τι σημαίνει,να ζείς και να πεθαίνεις,για αυτά που αγαπάς,και
πιστεύεις!!

Τρίτη 19 Μαΐου 2015

Η έναρξη της Μάχης της Κρήτης

Φωτο ντοκουμέντο: Φλεγόμενο γερμανικό αεροπλάνο πέφτει πάνω από το Ηράκλειο- Η έναρξη της Μάχης της Κρήτης

2. Γερμανικό μεταγωγικό πέφτει φλεγόμενο, μετά που χτυπήθηκε από τα αντιαεροπορικά πυρά των Βρετανών, καθώς πετούσε πάνω από το Ηράκλειο
2. Γερμανικό μεταγωγικό πέφτει φλεγόμενο, μετά που χτυπήθηκε από τα αντιαεροπορικά πυρά των Βρετανών, καθώς πετούσε πάνω από το Ηράκλειο

Φωτογραφίες από τα γερμανικά αρχεία, μια περιγραφή της έναρξης της Μάχης από Γερμανό αξιωματικό και το χρονικό της Μάχης της Κρήτης

Φωτογραφίες από τα γερμανικά στρατιωτικά αρχεία, που είχαν δημοσιευτεί στο αμερικανικό περιοδικό "Life" τον Ιούνιο του 1941
Έχει χαρακτηριστεί ως  η πιο παράδοξη μάχη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Ίσως από τις πλέον παράδοξες στη στρατιωτική ιστορία. Και είναι χαρακτηρισμός που δεν απέχει από την ιστορική πραγματικότητα. Πάντως σίγουρα αυτό που συνέβη προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό για τον τρόπο που οι άοπλοι Κρήτες υπερασπίστηκαν το ουσιαστικά χωρίς άμυνα νησί τους, απέναντι στην 7η αερομεταφερόμενη μεραρχία των αλεξιπτωτιστών του Χίτλερ και του Γκαίριγκ, του αρχηγού της ναζιστικής αεροπορίας.
Η Μάχη
Η Μάχη της Κρήτης, όπως πέρασε στην ιστορία, ξεκίνησε τα ξημερώματα της Τρίτης 20 Μαΐου 1941 και διήρκεσε σχεδόν 10 ημέρες.
Και διέψευσε το γερμανικό σχέδιο «Ερμής» που πρόβλεπε την κατάκτηση της Κρήτης μέσα σε μερικές ώρες. Οι Γερμανοί ήθελαν το νησί εξαιτίας της στρατηγικής του θέσης, προκειμένου να μπορούν στη συνέχεια να οργανώσουν επιθέσεις στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Τα πράγματα όμως δεν ήλθαν όπως πίστευαν. Το σχέδιο της ταχείας κατάληψης της Μεγαλονήσου δεν πέτυχε. Μπορεί στο νησί να υπήρχαν μόνο 30.000 συμμαχικές δυνάμεις και οκτώ τάγματα ανεκπαίδευτων ακόμη για πόλεμο Ελλήνων νεοσυλλέκτων, που μεταφέρθηκαν από την Τρίπολη και το Ναύπλιο, όμως υπήρχαν άνθρωποι με καρδιά, που είχαν μάθει να μάχονται, να διεκδικούν και να υπερασπίζονται την ελευθερία τους. Οι Κρήτες, άλλωστε μόλις πριν από 43 χρόνια είχαν διώξει τον προηγούμενο δυνάστη.
Έτσι, η ψυχή των άοπλων κατοίκων τα ‘βαλε με την πιο παράδοξη μάχη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Στην Κρήτη έσβησε η περηφάνια του Χίτλερ, το επίλεκτο σώμα των αλεξιπτωτιστών, κι εδώ άλλαξε η πορεία του πολέμου, καθώς η 10ήμερη μάχη καθυστέρησε τους Γερμανούς να εισβάλουν στη Σοβιετική Ένωση. Η Μάχη της Κρήτης έχει ξεφύγει πλέον από τα όρια της τοπικής ιστορίας και αποτελεί χρυσή σελίδα στην παγκόσμια ιστορία.
1.Οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές έχουν πατήσει ήδη το κρητικό έδαφος, στην περιοχή του Μάλεμε. Πολλοί άλλοι συνεχίζουν να πέφτουν
1. Οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές έχουν πατήσει ήδη το κρητικό έδαφος, στην περιοχή του Μάλεμε. Πολλοί άλλοι συνεχίζουν να πέφτουν
Ξεκίνησε τα ξημερώματα της Τρίτης 20 Μαΐου 1941 και ολοκληρώθηκε την Πέμπτη 29 Μαΐου με την κατάληψη του νησιού, που σήμανε βέβαια την έναρξη του περίφημου αντιστασιακού κινήματος από τη μια άκρη του νησιού έως την άλλη, αλλά παράλληλα τις μεγάλες θυσίες στον απελευθερωτικό αγώνα με τις εκατόμβες νεκρών.
Ο Τσώρτσιλ αναφέρει στα απομνημονεύματά του ότι ο Χίτλερ σπατάλησε άδικα τις δυνάμεις του στην Κρήτη, ενώ θα μπορούσε να κατακτήσει Κύπρο, Συρία, Ιράκ, ίσως και Περσία. Και μάλιστα κατέστρεψε το επίλεκτο σώμα των αλεξιπτωτιστών.
Ο Χίτλερ ομολόγησε αμέσως μετά ότι «η Κρήτη απέδειξε πως οι μεγάλες ημέρες των αλεξιπτωτιστών τελείωσαν»!
Εκτός από τις φωτογραφίες που δημοσιεύουμε, παρουσιάζουμε επίσης ένα μικρό απόσπασμα από την περιγραφή ενός Γερμανού αλεξιπτωτιστή, από τους πρώτους που έπεσαν στην Κρήτη, των πρώτων στιγμών της πτώσης πάνω από το Μάλεμε. Επίσης ένα χρονικό των γεγονότων που οδήγησαν στη Μάχη της Κρήτης, αλλά του δεκαημέρου μέχρι το τέλος της.
Η περιγραφή ενός Γερμανού αλεξιπτωτιστή
3.Ομάδα Γερμανών αλεξιπτωτιστών σ’ ένα από τα μεταγωγικά, λίγο  πριν την πτώση στο Μάλεμε
3. Ομάδα Γερμανών αλεξιπτωτιστών σ’ ένα από τα μεταγωγικά, λίγο πριν την πτώση στο Μάλεμε
Τις στιγμές της πτώσης των αλεξιπτωτιστών πάνω από το Μάλεμε περιέγραψε ένας από τους πρώτους Γερμανούς που έπεσαν στην περιοχή. Η αγωνία, ο φόβος, η τραγικότητα των στιγμών, είναι φανερή στην περιγραφή που έκανε στο ημερολόγιό του ο 28χρονος υποσμηναγός του Α΄ σώματος των αλεξιπτωτιστών Ernst Kleinlein. Η καταγραφή ξεκινά ενώ πετάει με ένα μεταγωγικό αεροπλάνο Junkers πάνω από την Κρήτη, έτοιμος ο ίδιος για την πτώση. Το κείμενο είχε σταλεί στο αμερικανικό περιοδικό “Life”, φυσικά ως προπαγανδιστικό υλικό, από το γερμανικό υπουργείο Προπαγάνδας και είχε δημοσιευτεί στις 14 Ιουλίου 1941, σχεδόν 1,5 μήνα μετά την κατάληψη της Κρήτης από τα γερμανικά στρατεύματα.
Μαζί είχαν σταλεί φωτογραφίες από την επιχείρηση στην Κρήτη
«Ο δείκτης πάνω στο μικρό ασημένιο μου ρολόι βρίσκεται κοντά στις 4 π. μ.»  έγραφε ο Γερμανός υπολοχαγός.  «Μας απομένουν ακόμα 15 λεπτά πτήσης.  Κοιτώ έξω από το παράθυρο του αεροπλάνου.  Τα άλλα αεροπλάνα του σμήνους έχουν πλησιάσει.  Εκεί πέρα το πρόσωπο του Υπολοχαγού  W. με κοιτάζει επίμονα πίσω από το τζάμι ενός άλλου παράθυρου.  Βλέπω το σημάδι στο κούτελό του, κάτω από το ατσάλινο κράνος.  Είμαστε τόσο κοντά που νομίζω ότι θα μπορούσαμε να φωνάξουμε ο ένας τον άλλο.  Πίσω μας πετάει ο δεύτερος λόχος και πίσω ο τρίτος.  Μετράω να δω μήπως κάποιο αεροπλάνο έχει μείνει πίσω - δώδεκα, 15, 23, 30, 32 - κι όπως φτάνω τα 60, εγκαταλείπω.  Από το βαθυκύανο μπλε ανάμεσα στον ουρανό και στη θάλασσα τα αεροπλάνα σηκώνονται πίσω μας σαν ένας στρατός από ξελεπιασμένους δράκους.  Υπάρχουν εκατοντάδες αεροπλάνα.  Ο υποδεκανέας με χτυπά ελαφρά στον ώμο.  Δείχνει μέσα από το αντικρινό παράθυρο.  Να τη: η μικρή και στενή παραλία, τα ακρώρεια σε πρώτο πλάνο και πίσω  η δεύτερη αναβαθμίδα οι λευκές βραχώδεις κορυφές των βουνών της Κρήτης.
Χτες πέταξα με τον ταγματάρχη Von T. στο αεροπλάνο παρατήρησης πάνω από το μέρος όπου σκοπεύαμε να γίνει η σύγκρουση.  Ακόμα ακούω τη φωνή του: «όλα πρέπει να γίνουν σα να ήταν ελιγμοί – δεν υπάρχουν άλλα εχθρικά μαχητικά.  Τα τρία κύματα των Messerschmitts μας, επιβάλλουν τη σιγή στις εχθρικές αντιαεροπορικές πυροβολαρχίες.  Έπειτα η τελευταία επίθεση με στούκας ακολουθεί.  Μετά πέφτεις – όπως στους ελιγμούς – κατάλαβες;».
Είχα καταλάβει.  Ο υποσμηναγός W. εκεί πέρα, με την ουλή στο μέτωπο που απέκτησε στο Ρότερνταμ, πετάει κάτω στα δυτικά του αεροδρομίου.  Παίρνουμε το λόφο προς τα ανατολικά.
Ο υποδεκανέας με χτυπά ξανά ελαφρά στον ώμο.  «Herr Oberleutnant».  Ναι, ξέρω.  Ξανά είναι αυτή η πιεστική αίσθηση στο στομάχι μου που μου ’ρχεται όταν το αεροπλάνο προσγειώνεται.
  «Πόρτα ανοιχτή»
5.Γερμανός αλεξιπτωτιστής τραυματισμένος στο έδαφος, από την πτώση του
5. Γερμανός αλεξιπτωτιστής τραυματισμένος στο έδαφος, από την πτώση του
Ο σμηνίας στέκεται στην πόρτα.  Δίνει το σύνθημα να γλιστρήσουμε με ένα χτύπημα του αριστερού του χεριού στην πλάτη κάθε άνδρα που γρήγορα εμφανίζεται μπροστά από την πόρτα του αεροπλάνου.  Ο Schroeder, o Grammelsberg, o Hansen, o Berg, o Wenstaedt, τώρα ο υποδεκανέας, τώρα εγώ.
Έχω τεσσεράμισι δευτερόλεπτα από τη στιγμή που το αλεξίπτωτο θα ανοίξει μέχρι την προσγείωση.  Ο αέρας μας μεταφέρει απευθείας στο λόφο.  Τα βομβαρδιστικά αεροσκάφη μας ρίχνονται εναντίον των πυροβολαρχιών από ψηλά σα μαχαίρια που εκσφενδονίζονται.  Τώρα ανακαλύπτω το τσιριχτό σφύριγμα του αεροπλάνου που κινείται με συριστικό ήχο προς τα κάτω μόνο 50 μέτρα από εμάς – υπάρχει ένας ξερός κρότος των κανονιών του.  Έρχεται αμέσως και το επόμενο.  Σε απόσταση είναι τα κοίλα των εκρήξεων από βόμβες που πέφτουν με γδούπο.  Εκεί πέρα, το πρώτο μας πολυβόλο ξεκινάει.  Ο υπολοχαγός W. επιτίθεται ήδη.  Έπειτα κι εγώ ο ίδιος βρίσκομαι κάτω.
Ο υποδεκανέας στέκεται στον κρατήρα από τη βόμβα δίπλα στο πολυβόλο, δίπλα του ο Schroeder, δίπλα του ο λοχίας.  Τα βομβαρδιστικά έχουν αποσυρθεί και κάνουν κύκλους τριγύρω σα χελιδόνια στον αέρα.  Θα έρθουν τα αγγλικά μαχητικά;
Κανένα δεν έρχεται.  Από το λόφο μας μπορούμε να κοιτάξουμε κάτω στο πεδίο μάχης [Αεροδρόμιο του Μάλεμε – ED].  Στα δεξιά, το υπόστεγο των αεροσκαφών, φτιαγμένο από παλιό πηλό, ξύλινους στύλους και σανίδες.  Μερικές φορές, ένα μικρό όπλο κροταλίζει από το σκιώδες βάθος.  Τέσσερις χακί φιγούρες προχωρούν και πέφτουν μαζί.  Από δω μοιάζουν με μαριονέτες.  Δεν είδαμε τους πυροβολισμούς».
Το χρονικό μέχρι την κατάληψη της Κρήτης
4.Σύλληψη Αυστραλών στρατιωτών από Γερμανούς στο Μάλεμε, τις πρώτες ώρες της επίθεσης
4. Σύλληψη Αυστραλών στρατιωτών από Γερμανούς στο Μάλεμε, τις πρώτες ώρες της επίθεσης
Νοέμβριος 1940: Η άμυνα της Κρήτης αναλαμβάνεται από τους Βρετανούς. Η 5η Μεραρχία Κρητών μεταφέρεται στην Αθήνα.
15 Απριλίου: Μετά από αλλεπάλληλες συσκέψεις, αποφασίζεται η κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς. Στο δεύτερο 15ήμερο του Απριλίου σχεδιάζεται η μεταφορά Ελληνικών και Βρετανικών δυνάμεων από την ηπειρωτική Ελλάδα στην Κρήτη.
23 Απριλίου: Μετά την κατάληψη της Αθήνας η ελληνική κυβέρνηση, υπό τον Ρεθύμνιο Εμμανουήλ Τσουδερό, μαζί με τον μονάρχη Γεώργιο Β΄, μεταφέρεται στην Κρήτη, το μόνο ακόμη ελεύθερο τμήμα της Ελλάδας.
25 Απριλίου: Μεταφέρεται στην Κρήτη σημαντική δύναμη Νεοζηλανδών.
28 Απριλίου: Υπό την προεδρία του 'Έλληνα πρωθυπουργού Ε. Τσουδερού πραγματοποιείται στα Χανιά σύσκεψη της ελληνικής ηγεσίας και των Βρετανών αξιωματούχων. Ζητείται ενίσχυση για τη στρατιωτική προετοιμασία και την αποτελεσματικότερη άμυνα του νησιού.
29 Απριλίου: Ο διοικητής της νεοζηλανδικής μεραρχίας στρατηγός Μπέρναντ Φράιμπεργκ φτάνει στην Κρήτη και αναλαμβάνει τη διοίκηση των συμμαχικών δυνάμεων του νησιού.
14 Μαΐου: Στρατιωτικοί στόχοι της Κρήτης βομβαρδίζονται συστηματικά από τη γερμανική αεροπορία. Είναι ουσιαστικά ο προάγγελος της επίθεσης που θα ακολουθήσει.
18-19 Μαΐου: Στα αεροδρόμια της Αττικής και σε άλλα της νότιας Ελλάδας προσγειώνονται πολεμικά αεροπλάνα της γερμανικής αεροπορίας και προετοιμάζονται για την επίθεση.
20 Μαΐου: Στις 6.30 το πρωί αρχίζει η Γερμανική επίθεση. Το αεροδρόμιο του Μάλεμε δέχεται έναν ανελέητο βομβαρδισμό από το επίλεκτο σώμα των γερμανικών αλεξιπτωτιστών. Οι Γερμανοί στοχεύουν στην κατάληψή του ώστε να μεταφέρουν απ’ αυτό νέες δυνάμεις.
22 Μαΐου: Η Γερμανική αεροπορία εξαπολύει κατά του Αγγλικού ναυτικού σφοδρή επίθεση και βυθίζει πολλά πλοία . Το απόγευμα της ίδιας μέρας γίνεται επίθεση στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο.
Η επίθεση συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των αμυνομένων που περίμεναν τον εχθρό στα σημεία επιθέσεων αφού οι Άγγλοι γνώριζαν το σχέδιο της Γερμανικής επιθέσεως.
Η αντίσταση του λαού ήταν καθολική και άμεση.
Οι Έλληνες στρατιώτες και οι συμμαχικές δυνάμεις και όσοι από τους κατοίκους είχαν στην κατοχή τους οπλισμό αποδεκάτισαν τα πρώτα κύματα των επιτιθεμένων.
21 Μαΐου: Τα αεροδρόμια παραμένουν στα χέρια των συμμαχικών δυνάμεων. Οι αλεξιπτωτιστές αποδεκατίζονται, από την αντίσταση που συναντούν. Πολλά επίσης από τα γερμανικά αεροπλάνα ή καταρρίπτονται ή συντρίβονται χτυπημένα στο έδαφος.
Στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο αποτυγχάνουν καθ’ ολοκλήρου.
Οι προσπάθειες των Γερμανών να αποβιβάσουν στρατεύματα από τη θάλασσα δεν είχαν αποτέλεσμα. Ο Αγγλικός στόλος που έπλεε γύρω από το νησί , εξουδετερώνει τη γερμανική νηοπομπή που κατευθύνεται προς την Κρήτη. Βυθίζονται 15 επιταγμένα σκάφη με άγνωστο αριθμό θυμάτων.
Το απόγευμα της 21ης Μαΐου. Οι αλεξιπτωτιστές του 1ου συντάγματος καταλαμβάνουν το αεροδρόμιο του Μάλεμε, στο οποίο προσγειώνονται οπλιταγωγά με ένα σύνταγμα της 5ης ορεινής μεραρχίας.
Γίνεται προσπάθεια ανακατάληψης του αεροδρομίου του Μάλεμε από ελληνικές και συμμαχικές δυνάμεις χωρίς αποτέλεσμα. Η 5η ορεινή μεραρχία αντεπιτίθεται και διεξάγονται μερικές από τις πιο αιματηρές μάχες όλης της επιχείρησης. Οι Έλληνες και οι σύμμαχοι πολεμούν υποχωρώντας , όμως υποκύπτουν στην τέλεια οργάνωση και τον εξοπλισμό του εχθρού, πράγματα που οι υπερασπιστές της Κρήτης δεν διέθεταν.
23 Μαΐου: Ο Τσόρτσιλ στέλνει μήνυμα στο στρατηγείο και τονίζει «Η μάχη της Κρήτης πρέπει να κερδηθεί».
24 Μαΐου: Οι βομβαρδισμοί των πόλεων της Κρήτης συνεχίζονται. Στα Χανιά οι Γερμανοί παίρνουν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Οι αμυνόμενοι στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν τη μάχη «μέχρι εσχάτων».
25 Μαΐου: Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Κάνδανο
26 Μαΐου: Καταλαμβάνεται ο Γαλατάς. Οι συμμαχικές δυνάμεις μάχονται για να προστατέψουν τα Χανιά. Ο στρατηγός Φράϊμπεργκ με δήλωσή του επισημαίνει τη δύσκολη θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι συμμαχικές δυνάμεις.
27 Μαΐου: Ο αρχιστράτηγος της Μέσης Ανατολής Ουέιβελ στέλνει μήνυμα να αποχωρήσουν οι συμμαχικές δυνάμεις από την Κρήτη. Για τη μεταφορά και διάσωσή τους στέλνονται πλοία του βρετανικού στόλου.
Καταλαμβάνονται τα Χανιά και το λιμάνι της Σούδας.
28 Μαΐου: Αρχίζει η αποχώρηση των συμμαχικών δυνάμεων προς τα Σφακιά.
Οι Βρετανοί χωρίς να ενημερώσουν τις ελληνικές δυνάμεις τη νύχτα εκκενώνουν την πόλη του Ηρακλείου και επιβιβάζονται στα πλοία που για το σκοπό αυτό καταφθάνουν στο λιμάνι.
Ιταλικά στρατεύματα που προέρχονται από τα Δωδεκάνησα, αποβιβάζονται στην Σητεία και καταλαμβάνουν το νομό Λασιθίου.
29 Μαΐου: Καταλαμβάνονται το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο κάτω από την πίεση των Γερμανικών δυνάμεων, που προχωρώντας προς ανατολάς ενώνονται με τους αλεξιπτωτιστές.
30 Μαΐου: Ο στρατηγός Φράϊμπεργκ αποχωρεί από την Κρήτη.
1η Ιουνίου: Ολοκληρώνεται η αποχώρηση των Βρετανικών δυνάμεων, που είχαν συγκεντρωθεί στα νότια παράλια της Κρήτης. Με πλοία του συμμαχικού στόλου μεταφέρονται αρχικά στην Αίγυπτο, μετά στην Νότια Αφρική για να καταλήξουν στο Λονδίνο.
Μαζί τους έφυγαν και ο βασιλιάς και η ελληνική κυβέρνηση.
Οι δυνάμεις που δεν κατορθώνουν να επιβιβαστούν και που ο αριθμός τους ανέρχεται σε 5.500 άτομα περίπου παραδίδονται, συλλαμβάνονται ή καταφεύγουν στα βουνά.
Η γερμανική κατοχή ξεκινά, μαζί και τα αντίποινα κατά των κατοίκων που αντιστάθηκαν. Η γερμανική σημαία κυματίζει παντού. Αρχίζει η αντίσταση του κρητικού λαού. Μέσα στον Ιούνιο οργανώνονται οι πρώτες αντιστασιακές ομάδες.

Ο υπολογιστής του Μίνωα

Ο υπολογιστής του Μίνωα
1400 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΥΠΕΡΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ!

Yπάρχει και κάτι πολύ εκπληκτικό στο εύρημα.Ο υπολογιστής αυτός είναι μια μινιατούρα ακριβείας του Στόουνχεντζ άλλα και του ναού των Δελφών! Στο Στουνχεντζ επίσης έχουν βρεθεί χαραγμένα Μινωικά σύμβολά, αν αυτό λέει κάτι… Επίσης ο υπολογιστής διαθέτει αστρονομικές γνώσεις, παλαιότερες κατά μία χιλιετία περίπου από αυτές των Βαβυλώνιων και των Χαλδαίων που υποτίθεται ότι μας είχαν δανείσει.Τελικά κάτι τέτοια μικρά ευρήματα έρχονται ρίχνουν μια κλωτσιά, και γυρίζουν ανάποδα όλη την ιστορία της επιστήμης.
«Η κατασκευή αυτή έχει τη δυνατότητα να προσδιορίσει την ώρα και το γεωγραφικό πλάτος ενός τόπου αν χρησιμοποιήσουμε τα τρία εργαλεία, δύο βελόνες κι έναν διαβήτη, που υπάρχουν στην μήτρα πάνω από το δίσκο», τονίζει ο κ. Τσικριτσής και εξηγεί:
«Ο ακτινωτός δίσκος έχει στην περιφέρεια 25 τριγωνικά σχήματα αν τα αριθμήσουμε ανά μισή ώρα και τοποθετήσουμε μία βελόνα κάθετα στο κεντρικό βαθούλωμα και προσανατολίσουμε τον κεντρικό σταυρό σε βορρά – νότο, τότε η σκιά της βελόνας δείχνει το σημείο του ακτινωτού δίσκου που αντιστοιχεί στην ώρα της παρατήρησης. Φαίνεται λοιπόν ότι ο μηχανισμός αυτός θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ημερήσιο ηλιακό ρολόι χειρός (12,5ωρών). Από αυτή τη χρήση προκύπτει ότι η ώρα αντιστοιχεί σε περίπου 58 λεπτά, πολύ κοντά στην ώρα που χρησιμοποιείται σήμερα. Θεωρώντας ότι ένας τριγωνικός δείκτης (ακτινωτό τμήμα) αντιστοιχεί σε περίπου μισή ώρα, οι πέντε κουκίδες που υπάρχουν πάνω σε κάθε τριγωνικό δείκτη χωρίζουν αυτόν σε 5 μικρότερες μονάδες χρόνου, διάρκειας περίπου 6 σημερινών λεπτών».
 
Εξηγώντας ο κ. Τσικριτσής τη χρήση του μηχανισμού για τον υπολογισμό του γεωγραφικού πλάτους, τονίζει ότι «αν ο χρήστης του δίσκου χρησιμοποιούσε ως όργανα, μία βελόνα και μία λαβίδα, που υπάρχουν στο αποτύπωμα του πλακιδίου και σημείωνε ανά δύο εβδομάδες την άκρη της σκιάς όταν μεσουρανεί ο Ήλιος, τότε θα μπορούσε με την γωνία «ω» να καταγράφει το γεωγραφικό πλάτος του τόπου που βρίσκεται.
Έτσι σε μελλοντική απομάκρυνσή του από τον τόπο του στο βορρά, βρίσκοντας τη γωνία απόκλισης του τόπου του θα μπορούσε, παρατηρώντας τη σκιά της βελόνας, την αντίστοιχη εβδομάδα, να προσδιορίσει πόσο βόρεια κατευθύνθηκε, ώστε να μπορεί να επιστρέψει».
«Τελικά με βάση τα περιγραφόμενα διαφαίνεται ότι ο Μινωικός Πολιτισμός θα πρέπει να είχε σχέση και επαφή με τους υπερβορείους, όπως αναφέρει και ο Διώδορος ο Σικελιώτης», επισημαίνει ο κ. Τσικριτσής και προσθέτει ότι «αυτά που έχουμε βρει είναι ελάχιστα και προσωρινά αρχεία των Μινωιτών.
Αποδεικνύεται ότι είχαν πλούσια γνώση σε τομείς, όπως η Αστρονομία και τα Μαθηματικά. Ήταν ένας Πολιτισμός πολύ προχωρημένος που είχε φτάσει σε διάφορα μέρη του τότε κόσμου»

Σάββατο 16 Μαΐου 2015

Δαίδαλος: Ο μεγαλύτερος εφευρέτης στην αρχαία Ελλάδα

 
Ο Δαίδαλος είναι ο μεγαλύτερος εφευρέτης στην αρχαία Ελλάδα, ένας πραγματικός πολυτεχνίτης και καλλιτέχνης ταυτόχρονα, όπως υποδηλώνει το όνομα Δαίδαλος που προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα δαιδάλω = εργάζομαι με τέχνη.
Ο Λαβύρινθος στη μινωική Κρήτη, ο μίτος της Αριάδνης, η ξύλινη αγελάδα της Πασιφάης, το χοροστάσι της Αριάδνης, το ακρόπρωρο των πλοίων της εποχής εκείνης και το πέταγμα με φτερά από κερί ήταν όλα σύμφωνα με τη μυθολογία εφευρέσεις και επινοήσεις του Δαίδαλου.
Η καταγωγή του Δαίδαλου
Για τον Δαίδαλο σώζονται αρκετοί μύθοι και αυτοί καταγράφηκαν για πρώτη φορά από τους Αθηναίους μυθογράφους τον 6ο π.Χ. αιώνα επί Πεισίστρατου. Το μεγαλύτερο μέρος των μύθων για τη ζωή του Δαίδαλου εκτυλίσσεται στην Κρήτη, συνεπώς οι μύθοι που αφορούν τον Δαίδαλο πρέπει να είναι κρητικής καταγωγής.
Ο μύθος του Δαίδαλου μας παραδίδει ότι γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν απόγονος του Ερεχθέα (=μυθικός επώνυμος ήρωας και βασιλιάς των Αθηνών, ιδρυτής των Παναθηναίων αγώνων). Από σπουδαία γενιά ήταν και η μητέρα του η Αλκίππη (ή Φρασιμήδη ή Ιφηνόη), που κρατούσε από τον Κέκροπα, τον μυθικό ιδρυτή της πόλης των Αθηνών.
Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή ο Δαίδαλος κατάγεται από τον θεό Ήφαιστο και απ’ αυτόν κληρονόμησε την ικανότητα να μπορεί να κατασκευάζει σχεδόν τα πάντα.
Ο αρχιτέκτονας και γλύπτης Δαίδαλος
Ο Δαίδαλος σύντομα εξελίχθηκε στον πιο σπουδαίο αρχιτέκτονα και γλύπτη της Αθήνας. Λεγόταν μάλιστα ότι τα αγάλματα που έβγαιναν από το εργαστήριο του Δαίδαλου έμοιαζαν με ζωντανά. Τόσο ζωντανά, που όταν ο Ηρακλής αντίκρισε το άγαλμα ενός άντρα σε θέση μάχης, νόμισε ότι κάποιος του επιτίθεται και ενστικτωδώς αντέδρασε καταστρέφοντας το με το ρόπαλο του. Όταν κατάλαβε ότι είχε καταστρέψει ένα περίτεχνο άγαλμα, που μάλιστα παρίστανε τον ίδιο, αισθάνθηκε μεγάλη ντροπή και ζήτησε συγνώμη από τον Δαίδαλο.
Ο Δαίδαλος ήταν ο πρώτος που έδωσε ελεύθερη κίνηση στα μέλη του αγάλματος, απελευθερώνοντας έτσι τα χέρια από το σώμα και ξεχωρίζοντας τα πόδια μεταξύ τους. Επιπλέον έδωσε περισσότερη εκφραστικότητα στο πρόσωπο προσθέτοντας τα χαρακτηριστικά του ματιού (βολβός, κόρη, ίριδα).
Πώς ο Δαίδαλος έφτασε στην Κρήτη
Στο εργαστήριο του Δαίδαλου μαθήτευε ο γιος της αδερφής του Πέρδικας ή Πολυκάστης, ο Τάλως ή Κάλως (είναι διαφορετικός από τον γίγαντα Τάλω, τον φύλακα της Κρήτης). Φαίνεται πως το ταλέντο είχε μοιραστεί απλόχερα στην οικογένεια και ο Τάλως αναδεικνυόταν σε εξαιρετικά ιδιοφυή τεχνίτη.
Οι φήμες στην Αθήνα έδιναν και έπαιρναν ότι ο ανιψιός θα καταφέρει να ξεπεράσει το θείο του. Ο Δαίδαλος τυφλώθηκε από ζήλια και έβγαλε τον Τάλω από τη μέση γκρεμίζοντάς τον από την Ακρόπολη. Το έγκλημα δεν άργησε να αποκαλυφθεί και ο Δαίδαλος εκδιώχθηκε από την Αθήνα.
Η αδερφή του Δαίδαλου αυτοκτόνησε από τον καημό της που έχασε τον μονάκριβο γιο της Τάλω και ο Δαίδαλος τελικά κατέληξε στην Κρήτη.
Στην Κρήτη ο Δαίδαλος έγινε αμέσως δεκτός γιατί η φήμη του ως εξαιρετικός τεχνίτης είχε προηγηθεί και μάλιστα γίνεται έμπιστος του Μίνωα, του μυθικού βασιλιά της Κνωσού. Ο Μίνωας ανέθετε στο Δαίδαλο όλα τα τεχνικά έργα στο ανάκτορο και έτσι ο μύθος θέλει το Δαίδαλο να είναι ο εφευρέτης σχεδόν σε όλες τις τεχνολογικές καινοτομίες της εποχής.
Στην Κρήτη ο Δαίδαλος γνώρισε την Ναυκράτη, που δούλευε στην υπηρεσία του Μίνωα και μαζί της αποκτά τον Ίκαρο.
Τα έργα του Δαίδαλου στην Κρήτη
Το χοροστάσι της Αριάδνης
Ο Δαίδαλος είναι αυτός που έφτιαξε την πρώτη «πίστα» χορού στην ιστορία για την πριγκίπισσα Αριάδνη, το χοροστάσι της Αριάδνης, που ακόμα και οι θεοί το θαύμασαν.
Τα Δαιδάλια
Μία άλλη εφεύρεση του Δαίδαλου θεωρείται το ακρόπρωρο του πλοίου. Γι’ αυτό και τα ακρόπρωρα ονομάζονταν και δαιδάλια στην αρχαία Ελλάδα.
Η ξύλινη αγελάδα της Πασιφάης
Η Πασιφάη μπαίνει στην ξύλινη αγελάδα
Ο Μίνωας για να αποδείξει ότι είναι ο πιο ικανός από τα αδέρφια του και να κερδίσει το θρόνο του βασιλιά της Κνωσσού, είχε ζητήσει από το θείο του Ποσειδώνα (το θεό της θάλασσας) να του στείλει ένα σημάδι.
Ο Ποσειδώνας έστειλε έναν πανέμορφο ταύρο που ο Μίνωας όφειλε να θυσιάσει προς τιμή του Ποσειδώνα. Ο Μίνωας όμως δεν ήθελε να σκοτώσει ένα τόσο ξεχωριστό ζώο και με πονηριά θυσίασε άλλο ταύρο στη θέση του. Ο Ποσειδώνας εξοργίστηκε και τιμώρησε το Μίνωα για την ασέβεια του με ένα ασυνήθιστο τρόπο: έκανε τη σύζυγο του Μίνωα, βασίλισσα Πασιφάη, να ερωτευτεί τον ταύρο.
Η Πασιφάη τρελή από έρωτα για τον ταύρο ζήτησε από το Δαίδαλο να της βρει τον τρόπο για να συνευρεθεί ερωτικά μαζί του χωρίς να κινδυνεύσει η ζωή της.
Ο Δαίδαλος λοιπόν έφτιαξε μια ξύλινη αγελάδα, κούφια στο εσωτερικό της, την έντυσε με το δέρμα μιας αληθινής αγελάδας και την άφησε σε ένα λιβάδι με τη βασίλισσα μέσα της.
Ο ταύρος ξεγελάστηκε, πλησίασε την αγελάδα, ζευγάρωσε μαζί της και από την αφύσικη αυτή ένωση γεννήθηκε ο Μινώταυρος, ένα τέρας που από τη μέση και πάνω ήταν ταύρος και ο άλλος μισός άνθρωπος.
Ο λαβύρινθος του Δαίδαλου
Ο Δαίδαλος κλήθηκε μετά τη γέννηση του Μινώταυρου να βρει ένα τρόπο να κρύψει την ντροπή του Μίνωα για αυτή του την βαριά τιμωρία, δηλαδή να φτιάξει κάτι όπου θα φυλάκιζε τον Μινώταυρο.
Ο Δαίδαλος κατασκεύασε τον λαβύρινθο, ένα κτίριο που αποτελείται από στενούς διαδρόμους και πολύπλοκες στροφές, που μπέρδευε τόσο πολύ όποιον έμπαινε μέσα ώστε δεν μπορούσε να βρει την έξοδο.
Πού βρίσκεται ο λαβύρινθος δεν έχουμε ιδέα, αν και πολλοί τον ταυτίζουν με το ίδιο το ανάκτορο της Κνωσού. Είναι γεγονός ότι το ανάκτορο της Κνωσού αποτελείται από πάρα πολλούς δωμάτια που συνδέονται μεταξύ τους με στενούς διαδρόμους. Εξάλλου, σύμφωνα με το μύθο, και η Κνωσός κτίστηκε από τον αρχιτέκτονα Δαίδαλο.
Ο Μίτος της Αριάδνης
ο Θησέας σκοτώνει το Μινώταυρο
Κάθε 9 χρόνια οι Αθηναίοι έστελναν 7 νέους και 7 νέες στην Κρήτη σαν φόρο αίματος για την άδικη δολοφονία του Ανδρόγεω, γιου του Μίνωα. Οι νέοι και οι νέες ρίχνονταν στον Λαβύρινθο για να τους καταβροχθίσει ο Μινώταυρος.
Κάποια χρονιά ένας από τους 7 νέους ήταν ο γιος του βασιλιά της Αθήνας, ο Θησέας. Ρωμαλέος νέος και ωραίος ερωτεύεται με την κόρη του Μίνωα, την Αριάδνη, που για κανένα λόγο δεν θα άφηνε τον αγαπημένο της να γίνει τροφή του Μινώταυρου. Για μια ακόμη φορά ζητήθηκε η βοήθεια του Δαίδαλου, που έδωσε στην Αριάδνη ένα κουβάρι δυνατή κλωστή, το γνωστό μίτο της Αριάδνης.
Ο Θησέας ακολουθώντας τις οδηγίες του Δαίδαλου έδεσε την άκρη του μίτου στην είσοδο του λαβύρινθου, και προχώρησε ξετυλίγοντας το κουβάρι μέχρι που βρήκε το Μινώταυρο. Αφού τον σκότωσε, ακολούθησε το νήμα και βρήκε το δρόμο προς την έξοδο.
Ο Μίνωας φυλακίζει τον Δαίδαλο
Ο Δαίδαλος δεν είχε κακή πρόθεση όταν βοηθούσε την Πασιφάη και την Αριάδνη, αλλά το αποτέλεσμα ήταν να έρθει σε ρήξη με το Μίνωα. Είναι λογικό ότι ο βασιλιάς δεν ήθελε ούτε η γυναίκα του να βρει τρόπο να ζευγαρώσει με τον ταύρο, ούτε ο Θησέας να μπορέσει να βγει από τον λαβύρινθο.
Η οργή του ήταν μεγάλη με αποτέλεσμα ο πατέρας Δαίδαλος και ο γιός Ικαρος να φυλακιστούν στον άδειο πια Λαβύρινθο, που ας μη ξεχνάμε, ήταν έργο του ίδιου του Δαίδαλου.

ΦΡΑΓΚΟΚΑΣΤΕΛΛΟ & ΔΡΟΣΟΥΛΙΤΕΣ!

 Κρήτη Ιστορία Η μάχη του Φραγκοκάστελλου και οι δροσουλίτες [18 Μαΐου του 1828]
fragokastello-drosoylites2-700x360

Η μάχη του Φραγκοκάστελλου και οι δροσουλίτες [18 Μαΐου του 1828]

Κρήτη 18 Μαΐου του 1828
Μάχη στο πλαίσιο του απελευθερωτικού αγώνα στην Κρήτη, που διεξήχθη στις 18 Μαϊου 1828, μεταξύ των δυνάμεων του τουρκαλβανού Μουσταφά Πασά και του ηπειρώτη οπλαρχηγού Χατζημιχάλη Νταλιάνη, γύρω από το ενετικό κάστρο Φραγκοκάστελλο κοντά στα Σφακιά.
Τους τελευταίους μήνες του 1827 έγιναν μεγάλες προσπάθειες να αναζωπυρωθεί η επανάσταση στην Κρήτη, ώστε να είναι δυνατή η προβολή επιχειρημάτων για την ένταξη της μεγαλονήσου στο νέο ελληνικό κράτος, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Λονδίνου της 6ης Ιουλίου 1827.
Οι προσπάθειες, όμως, απέτυχαν, εξαιτίας τόσο της κυριαρχίας των Οθωμανών στην Κρήτη, όσο κυρίως των αντιζηλιών στο Eλληνικό στρατόπεδο, που απέκλειαν συντονισμένες ενέργειες. Έτσι, επιλέχθηκε να αναλάβει την ηγεσία των Ελληνικών δυνάμεων στην Κρήτη ο ηπειρώτης οπλαρχηγός Χατζημιχάλης Νταλιάνης, 52 ετών, με πλούσια δράση στον απελευθερωτικό αγώνα του ’21.
Ο Νταλιάνης αποβιβάστηκε στις 5 Ιανουαρίου 1828 στη Γραμβούσα με σώμα πεζών και 100 ιππέων. Από τις πρώτες του επαφές διαφάνηκε ότι η σχέση του με τους ντόπιους θα περνούσε από χίλια κύματα. Λασιθιώτες, Ρεθυμνιώτες και Χανιώτες διαφωνούσαν για την περιοχή που θα έπρεπε να αποτελέσει το ορμητήριο του αγώνα. Τελικά, επικράτησε η γνώμη του Νταλιάνη, που επέλεξε τα Σφακιά, αλλά είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος.
Στο μεταξύ, ο Πασάς της Κυδωνίας, Μουσταφά, που είχε διορισθεί από τον Μοχάμετ Αλι της Αιγύπτου γενικός διοικητής της Κρήτης, πληροφορήθηκε την ύπαρξη ξένων ενόπλων στα Σφακιά και προφασιζόμενος ότι θέλει να προστατεύσει τους ντόπιους από τους ληστές έστειλε στην περιοχή ένοπλα σώματα.
Οι πρώτες αψιμαχίες άρχισαν στις 8 Μαϊου 1928, όταν ένα τμήμα των ανδρών του Νταλιάνη, υπό τους Μανουσέλη, Μανουσογιαννάκη και Δεληγιαννάκη, κτύπησε στον Αποκορώνα μια ομάδα ρεθυμνιωτών Τούρκων, που έρχονταν να ενωθούν με τον στρατό του Μουσταφά. Σκότωσαν 40 και αιχμαλώτισαν πολλούς, ανάμεσά του και τον αγά του Ρεθύμνου.
frangocastello-drosoulites
Εξοργισμένος ο Μουσταφά έστειλε επιστολή στον Νταλιάνη και του έδωσε δεκαήμερη διορία για να εγκαταλείψει την Κρήτη. Ο Χατζημιχάλης του απάντησε: «Μουσταφά, ήλθα εις την Κρήτη να πολεμήσω Τούρκους με τα παλληκάρια μου και όπου θέλει ο θεός ας δώσει τη νίκη».
Ο Μουσταφά, μη έχοντας καμία αμφιβολία για τις προθέσεις του Νταλιάνη, αφού τον γνώριζε καλά, άρχισε τις ετοιμασίες για την τελική επίθεση. Παράλληλα, έστειλε επιστολή στους καπεταναίους των Σφακίων, με την οποία τους ανακοίνωνε ότι θα χτυπήσει τους «ενοχλητικούς ξένους» και τους καλούσε να μείνουν ήσυχοι για να απολαύσουν τα προνόμια που θα τους παραχωρούσε.
Στο μεταξύ, ο Νταλιάνης είχε καταλάβει το ενετικό κάστρο του Φραγκοκάστελλου στις ακτές του Λιβυκού Πελάγους, μεταξύ Λάμπης και Σφακίων, αλλά οι επαφές του με τους ντόπιους εξακολουθούσαν να είναι δύσκολες και η όποια επικοινωνία τους περιοριζόταν στην ανταλλαγή επιστολών.
Οι Σφακιανοί, αφού κατασκεύασαν χαρακώματα σε αρκετά μεγάλη απόσταση από το Φραγκοκάστελλο, πρότειναν στον Χατζημιχάλη να αφήσει στο κάστρο 100 άνδρες και να δώσει τη μάχη από την ορεινή θέση Κολοκάσια, όπου οι επαναστάτες θα είχαν περισσότερες ευκαιρίες να εγκλωβίσουν τον στρατό του Μουσταφά, όταν αυτός θα επιτίθετο στο Φραγκοκάστελλο.
Ο Νταλιάνης επέμενε να δοθεί η μάχη στην πεδιάδα μπροστά από το κάστρο για να χρησιμοποιήσει και το ιππικό. Οι Σφακιανοί τού αντέτειναν ότι δε ήταν συνηθισμένοι να πολεμούν σε πεδιάδα.
Ο Χατζημιχάλης, θεωρώντας τους δειλούς, τους ανταπάντησε περιφρονητικά: «Λοιπόν φυλάγετέ τους από τα όρη σας για να μην φύγουν και άφετε ημάς εδώ κάτω και κυττάζετε να μας βλέπετε πως πολεμούμε ημείς».
Στις 18 Μαϊου1829 ο Μουσταφά με 8.000 πεζούς κινήθηκε εναντίον του Φραγκοκάστελλου. Ο ίδιος με τη μεσαία φάλαγγα του στρατού του κατευθύνθηκε προς τον δυτικό προμαχώνα, τον οποίο κατέλαβε χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, αφού οι υπερασπιστές του είχαν ξοδέψει χωρίς φειδώ τα λίγα πυρομαχικά τους. Σκότωσαν σχεδόν όλους τους υπερασπιστές του και τον υπασπιστή του Νταλιάνη, Κυριακούλη Αργυροκαστρίτη.
Στη συνέχεια περικύκλωσαν το φρούριο, αφήνοντας έξω από τον κλοιό τους άλλους δύο προμαχώνες, αφαιρώντας έτσι τη δυνατότητα επικοινωνίας με τους πολιορκούμενους. Οι οχυρωμένοι σε αυτούς άνδρες προσπάθησαν να μπουν στο Φραγκοκάστελλο, αλλά οι περισσότεροι βρήκαν το θάνατο μπροστά στις πύλες του.
Ανάμεσα στους νεκρούς και ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης, που πολέμησε ηρωικά. Την κρίσιμη στιγμή, το σπαθί του έσπασε και το άλογό του σκοτώθηκε. Έτσι, οι εχθροί του βρήκαν την ευκαιρία να τον κατακρεουργήσουν. Το κεφάλι του το έφεραν ως τρόπαιο στον Μουσταφά, αλλά αυτός αντί να τους επαινέσει τους επέπληξε, γιατί δεν δεν τον έφεραν μπροστά του ζωντανό. Ο αλβανός Μουσταφά θεωρούσε τον ηπειρώτη Νταλιάνη συμπατριώτη του.
Η ήττα στους προμαχώνες και ο θάνατος του Νταλιάνη δεν πτόησε τους εγκλείστους στο κάστρο, οι οποίοι συνέχισαν να αποκρούουν με επιτυχία τις κατά κύματα επιθέσεις των Τουρκαλβανών.
Όμως, η κατάστασή τους χειροτέρευε διαρκώς, εξαιτίας της ελλείψεως τροφών και πυρομαχικών. Από το αδιέξοδο τους έβγαλε ένας Σφακιανός ονόματι Σήφης Διλινδάς, ο οποίος δραπέτευσε από το Φραγκοκάστελλο και πίσω από τις γραμμές των τουρκαλβανών φώναζε προς τους έγκλειστους στο κάστρο να υπομείνουν, γιατί καταφθάνουν πολυάριθμες ενισχύσεις.
Το τέχνασμα αυτό έφερε γρήγορα το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, αφού ο Μουσταφά έλυσε την πολιορκία στις 24 Μαϊου και άφησε τους πολιορκημένους να εγκαταλείψουν το κάστρο ανενόχλητοι.
Στη λύση της πολιορκίας συνέτειναν και οι φιλίες που αναδείχθηκαν μεταξύ πολιορκητών και πολιορκουμένων. Οι περισσότεροι άνδρες και από τις δύο πλευρές κατάγονταν από την ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου και κάποιοι ήταν γνωστοί μεταξύ τους.
Άλλωστε, πολλοί άνδρες του Νταλιάνη μιλούσαν αλβανικά και ήταν εύκολο να συνεννοηθούν με τους επιτιθέμενους. Ο ίδιος ο Μουσταφά Πασάς τίμησε τον νεκρό Δαλιάνη. Συγκέντρωσε τα υπάρχοντά του, αναμέσά τους και ένα αντίτυπο της Καινής Διαθήκης και τα απέστειλε στην οικογένειά του.
Η Μάχη του Φραγκοκάστελλου στοίχισε στους Έλληνες 338 νεκρούς, ενώ για τους Τουρκαλβανούς οι απώλειες ανήλθαν σε περίπου 800 άνδρες. Η Κρήτη θα πρέπει να περιμένει έως το 1913 για να ενσωματωθεί στο Ελληνικό Κράτος.
Στη λαϊκή παράδοση, η ήττα στο Φραγκοκάστελλο έχει συνδυασθεί με τους δροσουλίτες. Πρόκειται για ένα οπτικό φαινόμενο, κατά το οποίο στα τέλη Μαΐου η δροσιά που εξατμίζεται με την ανατολή του ηλίου δημιουργείς σκιές, που μοιάζουν με ανθρώπους.
Για τους Κρητικούς, οι δροσουλίτες είναι οι σκοτωμένοι του Φραγκοκάστελλου, τα φαντάσματα των πολεμιστών, που σηκώνονται από τους τάφους στο κοντινό κοιμητήριο, βαδίζουν προς το κάστρο και μετά χάνονται μέσα στη θάλασσα.
sansimera.gr




Πέμπτη 14 Μαΐου 2015

Οι ελιές στο κρητικό τραπέζι

Οι ελιές στο κρητικό τραπέζι

Η καλλιέργεια της ελιάς ήταν γνωστή στους Μινωΐτες εδώ και 4000 χρόνια.Ξεκίνησε να καλλιεργείται στο νότιο μέρος του νησιού, κατά την νεολιθική εποχή, κι εξαπλώθηκε μετέπειτα σε όλη την Κρήτη. Με ενδείξεις από τοιχογραφίες, κοσμήματα χρυσού, αγγεία γραμμένα στη γραμμική Β αποδεικνύεται πως το λάδι και οι ελιές χρησιμοποιούνταν στη λατρεία της μεγάλης Μινωικής Θεάς και η διαχείριση της συγκομιδής γινόταν από το κεντρικό κράτος. Το πιο εντυπωσιακό εύρημα είναι ένα πήλινο δοχείο που βρέθηκε στην Ζάκρο, με ελιές που διατηρούσαν ακόμα τη σάρκα τους, για πάνω από 3500 χρόνια. Επίσης, οι ελιές και το λάδι έπαιζαν μεγάλο ρόλο στις εξαγωγές για τους Μινωΐτες.
Οι βρώσιμες ελιές είναι ένα προϊόν το οποίο έχει κυρίαρχη θέση στο κρητικό τραπέζι, καθώς συντρόφευε τους Κρήτες σε εποχές ευημερίας ή πείνας, αλλά και όταν βρισκόταν μακριά από το σπίτι τους στην ύπαιθρο, ως κολατσιό.
Ο βασικός κανόνας που παρατηρούμε στις ελιές είναι ότι όλες οι ποικιλίες ελιάς θεωρούνται βρώσιμες άλλα και ικανές να παράξουν ελαιόλαδο. Διαχωρίζονται πλέον σε βρώσιμες ή ελαιοπαραγωγικές από το μέγεθος τους, την ποιότητα και την ποσότητα ελαιολάδου που παράγουν.
Οι κατηγορίες της βρώσιμης ελιάς διαχωρίζονται με βάση την επεξεργασία και το χρώμα τους. Όταν ο καρπός είναι πράσινος ακόμα γίνονται τσακιστές με τη βοήθεια ενός αντικειμένου (κατά προτίμηση ξύλο) που τις συνθλίβει χωρίς να σπάσει ο πυρήνας ή χαρακτές με μαχαίρι. Εμβαπτίζονται σε νερό με ελάχιστο λεμόνι για να ξεπικρίσουν και στη συνέχεια αποθηκεύονται σε νερό με λεμόνι κι αλάτι ή σε λάδι.
Όταν ο καρπός έχει ωριμάσει εμβαπτίζονται σε νερό με αλάτι για να ξεπικρίσουν και στην πορεία αποθηκεύονται σε άλμη ή σε λάδι ή σε νερό με ξύδι. Ξεχωριστή κατηγορία αποτελούν οι σταφιδοελιές που όσες σταφιδιάζουν φυσικά αποθηκεύονται σε αλάτι, οι υπόλοιπες τοποθετούνται σε αλάτι ώστε να ξεπικρίσουν, να βγάλουν τα υγρά τους και στη συνέχεια αποθηκεύονται σε αυτό.
Είδη ελιών:
Κορωνέικη ή ψιλοελιά: Καλύπτει το μεγαλύτερο ποσοστό καλλιέργειας ελιάς στη Κρήτη και την βρίσκουμε παντού στην ύπαιθρο. Παράγει ελαιόλαδο εξαιρετικό παρθένο άριστης ποιότητας και μεγάλης ποσότητας. Ανάλογα την χρονιά, την παραγωγή και όταν το μέγεθος του καρπού είναι ικανοποιητικό γίνεται βρώσιμη κυρίως σε βάση οικοτεχνίας για ιδιοκατανάλωση από τους παραγωγούς.
Χοντρόελιά ή θρούμπα ή σταφιδόελιά: Χοντρός καρπός με πλούσια σάρκα που παράγει λάδι παρθένο υψηλής οξύτητας και καλλιεργείται σε πολύ μικρό ποσοστό πλέον στην Κρήτη. Η ιδιαιτερότητα του δένδρου να καλλιεργείται σε υψηλά υψόμετρα σε συνδυασμό με την ανοχή του καρπού στις προσβολές από το δάκο, όπως επίσης και την συμβολή ενός μύκητα που προκαλεί το φυσικό σταφίδιασμα και γλύκισμα της ελιάς την κατέταξαν στις βρώσιμες ελιές. Το παράδοξο είναι ότι δεν μετατρέπονται σε βρώσιμες όλες οι ελιές του δέντρου αλλά κάποια συγκεκριμένα κλαδιά του οδηγώντας έτσι τους παραγωγούς στο να χρησιμοποιήσουν τεχνητά μέσα για να μετατρέπουν τις υπόλοιπες σε σταφιδό-ελιές.
Μουρατοελιά ή τσουνάτη: Καρπός μετρίου μεγέθους πλούσια σάρκα που παράγει ελαιόλαδο έξτρα παρθένο και παρθένο. Διατηρείται από τους παραγωγούς σε μικρό αριθμό δένδρων, καθώς είναι επίπονη στη συγκομιδή διότι δεν ωριμάζουν οι καρποί όλοι μαζί στο ίδιο δέντρο. Για την επιτραπέζια χρήση τη βρίσκουμε άγουρη (πράσινη) ή ώριμη (μαύρη)

Τετάρτη 13 Μαΐου 2015

Τα κρητικά βότανα και οι χρήσεις τους


Τα κρητικά βότανα και οι χρήσεις τους

Η χλωρίδα της Κρήτης λόγω του εύκρατου και θερμού κλίματος της ξεχωρίζει σε σχέση με άλλες περιοχές της Μεσογείου.Στην Κρήτη υπάρχουν περίπου 2000 διαφορετικά είδη φυτών εκ' των οποίων τα 160 περίπου από αυτά είναι ενδημικά. Το αξιοσημείωτο είναι ο μεγάλος αριθμός διαφορετικών ειδών σε μία τόσο μικρή έκταση και κυρίως οι ισορροπίες που έχουν διαμορφωθεί μεταξύ τους. Δυστυχώς όμως η ανθρώπινη παρέμβαση στην ακτογραμμή ή υπερβόσκηση και φυσικά η κάλυψη αγροτικών εκτάσεων έχουν περιορίσει το χώρο αλλά και τον πληθυσμό των φυτών.
Οι ευεργετικές ιδιότητες των αρωματικών φυτών ήταν γνωστές από την αρχαιότητα, οι αρχαίοι έλληνες τα χρησιμοποιούσαν ως αφέψημα, βάμμα, επίθεμα και σε σκόνη θρυμματισμένα. Βασική συμβολή έχουν τα αρωματικά φυτά στην ευεξία και στην αντιμετώπιση πολλών ασθενειών. Χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες στην φαρμακευτική στην αρωματοποιία και στην μαγειρική.
Δίκταμο ή έρωντας (oregano dictamnus) :Ενδημικό φυτό της Κρήτης μέλος της οικογένειας των ριγανοειδών. Καταναλώνεται ως ρόφημα κυρίως. Το δίκταμο έχει αντισηπτική δράση, τονωτική και αντισπασμωδική. Χρησιμοποιείται για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, καθώς και κατά της γρίπης και του κρυολογήματος. Δρα σπασμολυτικά και συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων, ανακουφίζει από πονοκεφάλους, και στομαχικές διαταραχές, πονόδοντους και αποστήματα. Ενεργεί επίσης, ως αντιδιαβητικό, εμμηναγωγό αλλά και ως αφροδισιακό.
Φασκόμηλο (salvia fruticosa) : Φυτό που φύεται σε όλη την Ελλάδα. Το φασκόμηλο με τη μορφή αφεψήματος είναι ιδανικό για την θεραπεία της στοματικής κοιλότητας σε περιπτώσεις όπως, άφτρες,φαρυγγίτιδακαι κατά τηςουλίτιδας. Ελαττώνει τα αέρια του εντέρου, είναι διουρητικό καιεμμηναγωγό. Επίσης έχει αντιβιοτική, αντιμικροβιακή, αντισπασμωδική δράση. Πάντως η χρήση του πρέπει να γίνεται με σύνεση γιατί υπάρχουν περιπτώσεις δηλητηρίασης από υπερβολική κατανάλωση.
Λαδανιά ή αγκίσαρος (Cistus creticus) : Φυτό που φύεται στην Κρήτη στη περιοχή που περιβάλει το χωριό Σίσσες Μυλλοποτάμου. Πρόπολή για την μέλισσα. Χρησιμοποιείται ως αφέψημα τα φύλα του και οι βολβοί του. Το σημαντικότερο μέρος του όμως είναι η ρητίνη που βγάζουν τα φύλα και τα κλαδιά του με μηχανικό τρόπο με ένα είδος εργαλείου το ''αργαστήρι''. Κατά τους θερινούς μήνες κυρίως το μεσημέρι οι παραγωγοί βγαίνουν για συγκομιδή. Χωρίς να τραυματίζουν το φυτό χτενίζουν με το ''αργαστήρι'' με τα πλαστικά πλέον λουριά του το φυτό (δερμάτινα στο παρελθόν). Έπειτα από δύο ημέρες αφαιρούν την ρητίνη από τις πλαστικές λουρίδες με το ξυστρί και την συγκεντρώνουν. Το όνομα αυτής της ρητίνης είναι Αλάδανος ή Λάβδανο. Παρουσιάζει ισχυρή αντιμικροβιακή και αντιλευχαιμική δράση και οι Μυλοποταμίτισες το χρησιμοποιούσαν ως υπόθετο κατά του καρκίνου της μήτρας. Επίσης έχει καλά αποτελέσματα κατά της αυπνίας του πονόδοντου και του τετάνου. Με τους καρπούς του φυτού φτιάχνεται ένα αφέψημα που σταματά τις εντερικές διαταραχές, Με τα φύλλα παρασκευάζεται ένα αρωματικό, διεγερτικό και καταπραϋντικό αφέψημα. Παλαιότερα οι αρτοποιοί το έβαζαν στους φούρνους τους για να αρωματίζουν το ψωμί και εξάγεται ακόμα στις αραβικές χώρες για χρήση ως θυμίαμα.
Μαντζουράνα (origanum microphyllum) : Ανθίζει από τον Ιούλιο ως τον Αύγουστο και η συγκομιδή του γίνεται την ίδια περίοδο. Έχει διάφορες ιδιότητες όπως αντισηπτικές, διουρητικές και αντιπαρασιτικές. Καταναλώνεται με τη μορφή αφεψήματος σε συνδυασμό με Μαλοτήρα.
Μαλοτήρα (sideritis syriaca): Ένα είδος τσαγιού του βουνού που φύεται σε ξηρά και άγονα μέρη όπως τα βουνά της Κρήτης. Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούταν στην επούλωση τραυμάτων από μέταλλα εξ' ου και το λατινικό sideritis. Με την σημερινή ονομασία απαντάται σε ενετικά κείμενα ως male-(ασθένια)-tirare-(σύρω). Συλλέγεται κατα την περίοδο της ανθοφορίας του το Ιούλιο και καταναλώνεται ως αφέψημα. Θεωρείται ότι, έχει καταπραϋντική δράση για το στομάχι είναι διουρητικό και βοηθάει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των κρυολογημάτων.
Θρούμπα ή θρύμπα ή θρούμπι (satureja thymbra) : Πολυετής θάμνος που φύεται κυρίως σε ξηρά και άγονα μέρη όπως επίσης σε δάση και φαράγγια. Ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο, η ίδια περίοδος είναι και η περίοδος συγκομιδής. Θεωρείται ως φαρμακευτικό φυτό και ως μελισσοκομικό φυτό. Η οσμή του μοιάζει πολύ με το θυμάρι και τη ρίγανη. Χρησιμοποιείται στην μαγειρική ως αντιοξειδωτικό σε βαριά κυρίως φαγητά και φαγητά με πολύ λίπος. Θεωρείται πως επιδρά θετικά σε άτομα με διαταραχές της όρεξης και δρα ως καταπραϋντικό στους ρευματικούς πόνους.
Θυμάρι ή αγριοθύμαρο (coridothymus capitalus) : Φυτό που φύεται σε ξηρά μέρη κυρίως. Ανθίζει από τον Ιούνιο ως τον Ιούλιο και έχει την ίδια περίοδο συγκομιδής. Στην Κρήτη υπάρχουν δύο είδη θυμαριού αυτό με τα λευκά άνθη και αυτό με τα γαλάζια. Η σημασία του στην μελισσοκομία είναι αδιαπραγμάτευτη καθώς από τα άνθη του προκύπτει το περιβόητο θυμαρίσιο μέλι. Κύριο συστατικό του είναι η θυμόλη ως αιθέριο έλαιο στα φύλα και τα άνθη του Το θυμάρι λειτουργεί ως αντισηπτικό διουρητικό αντιπαρασιτικό και ως αντιπυρετικό. Χρησιμοποιείται στην κοσμετολογία και στα σκευάσματα προστασίας των δοντιών και των ούλων. Στη μαγειρική χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες σαν αρωματικό και ως λιποδιαλυτής σε λιπαρά φαγητά. Καταναλώνεται ως αφέψημα σε πολύ μικρές ποσότητες με άλλα βότανα.
Φλαμούρι ή Φιλύρα ή Τίλιο (Tilia cordata) : Δέντρο που ευδοκιμεί σε ορεινές περιοχές της Κρήτης, σε μικρούς αριθμούς, σε αντίθεση με τα δάση της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Υπεραιωνόβιο δέντρο που φτάνει τα 30 μέτρα ύψος, με μαλακό ξύλο που χρησιμοποιείται στη ξυλογλυπτική, δημιουργεί ταξιανθίες το Μάιο ως τον Ιούνιο και καρδιόσχημα φύλα. Τα άνθη του χρησιμοποιούνται ως αφέψημα που θεωρείται καταπραϋντικό για το στομάχι μαλακτικό, σπασμολυτικό εφιδρωτικό και αποχρεμπτικό. Πολλά δέντρα φλαμουριάς υπήρχαν κατά την Μινωική εποχή και ιδιαίτερα στην δυτική Κρήτη. Πλέον τα συναντάμε σπάνια σε καλλιέργειες ιδιωτικής -κυρίως- καλλιέργειας και χρήσης.
Χαμομήλι (marticaria chamomila) : Μονοετές ποώδες φυτό που φύεται σε όλη την Ευρώπη και ανθίζει από τον Ιούνιο ως τον Αύγουστο. Η συγκομιδή του γίνεται στην ίδια περίοδο με αυτή της ανθοφορίας. Θεωρείται ως ένα από τα σπουδαιότερα βότανα καθώς λειτουργεί καλά στον καθαρισμό του δέρματος, κατά της δυσπεψίας, κατά των νευρικών διαταραχών και κατά της αϋπνίας. Χρησιμοποιείται πολύ στην κοσμετολογία ως αρωματικό, στην μαγειρική, στις σαλάτες και την ζαχαροπλαστική ως άρτυμα.
Δεντρολίβανο ή Αρισμαρί (rosmarinus officinalis) :Αρωματικός πολυετής αειθαλείς θάμνος με κυανά άνθη. Το συγκεκριμένο είδος ονομάζεται και φαρμακευτικό. Από τα φύλα εξάγεται ένα υγρό που χρησιμοποιείται στην φαρμακευτική για την αντιμετώπιση των ρευματισμών, ως αντιβηχικό και για διάφορους ερεθισμούς της στοματικής κοιλότητας. Από τους βλαστούς του εξάγεται αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιεία, την σαπωνοποιεία και με κατάλληλη επεξεργασία στην παρασκευή εντομοκτόνων. Το δενδρολίβανο χρησιμοποιείται ευρέως στην κρητική κουζίνα σε διάφορες συνταγές αλλά και στην ζαχαροπλαστική σε γλυκά του κουταλιού.
Δάφνη (laurus nobilis) : Πολυετές θανμώδές ή δενδρώδες φυτό που ευδοκιμεί σε ασβεστολιθικά και καλά αρδευόμενα εδάφη. Στην μυθολογία της αρχαίας Ελλάδας αναφέρεται ότι η μάντης Πυθία μασούσε φύλα δάφνης για να μπει σε κατάσταση νιρβάνας και να δώσει χρησμούς και προφητείες. Χρησιμοποιείται στην κοσμετολογία ως αρωματικό. Το αφέψημα του χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα βότανα για την ανακούφιση από ρευματισμούς και για την αποκατάσταση στις θλάσεις των μυών. Το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από φύλα και καρπούς (δαφνέλαιο) χρησιμοποιείται στην παρασκευή εντομοκτόνων και παρασιτοκτόνων. Τα φύλα της δάφνης λόγω της καταπραϋντικής δράσης τους για το στομάχι, σε συνδυασμό με το ευχάριστο άρωμα τους, χρησιμοποιούνται ως άρτυμα στην μαγειρική, στην συσκευασία ξηρών καρπών όπως της σταφίδας και των αποξηραμένων σύκων.
Βασιλικός (ocimum basilicum) : Πολυετές ποώδες φυτό που φύεται σε όλη την Ευρώπη. Τα φύλα του έχουν εξαιρετικό άρωμα και η γεύση του είναι πολύ ήπια και ευχάριστη. Χρησιμοποιείται πολύ στην μαγειρική ως άρτυμα σε διάφορες συνταγές. Εμβαπτίζεται σε λάδι και συνοδεύει άριστα τις σαλάτες μας και τα λευκά τυριά. Έχει καταπραϋντική δράση ως αφέψημα στις νευρικές ημικρανίες, στο έντερο και λειτουργεί ως χωνευτικό. Το εκχύλισμα βασιλικού λειτουργεί θεραπευτικά στις στοματίτιδες, στον επιχείλιο έρπητα , κατά της τυπικής ναυτίας αλλά και της ναυτίας της εγκυμοσύνης.

Παρασκευή 1 Μαΐου 2015

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ


“Αδελφοί μου πάντες οι πάσχοντες”: Ο Κρητικός Σταύρος Καλλέργης που καθιέρωσε τους εορτασμούς στην Ελλάδα για την Εργατική Πρωτομαγιά – Το όραμά του για την Κρήτη | Φωτός

«Εάν υπάρχωσι πτωχοί, τούτο συμβαίνει διότι υπάρχουσι πλούσιοι, υπάρχει το κεφάλαιον…»
Είναι 1η Δεκεμβρίου 1893: ο Χαρίλαος Τρικούπης ανακοινώνει στη Βουλή τη χρεοκοπία της Ελλάδας. Ξαφνικά, ένας νεαρός άνδρας αναστατώνει τη συνεδρίαση. Ορθιος από τα θεωρεία απαιτεί την ανάγνωση ενός ψηφίσματος που φέρει «υπογραφάς σοσιαλιστών εργατών»· η πρωτοβουλία του αποτυπώνει συμβολικά την ορμητική είσοδο των σοσιαλιστικών ιδεών στην πολιτική ζωή της χώρας
Ο ταραξίας ήταν ο Σταύρος Καλλέργης(1865-1926), που συνελήφθη και ανακρινόμενος δήλωσε: «Πατρίς μου είνε όλη η Γη και αδελφοί μου πάντες οι πάσχοντες». Ο Καλλέργης πρωτοστάτησε στην οργάνωση του σοσιαλιστικού κινήματος,διεκδικώντας για το «έθνος τωνπτωχών, πασχόντων εργατών» την «πραγματικήν ελεθερίαν», δηλαδή την«απαλλαγήν παντός πά-σχοντος εκ της περί της αύριον μερίμνης».
Ο Σταύρος Καλλέργης οραματίστηκε μια κοινωνία όπου «…παν άτομον διά της τριώρου εργασίας του ημερησίως θα απολαμβάνει δικαιωματικώς όλων των απολαύσεων και των αγαθών, άτινα απολαμβάνουσι σήμερον άτομα τινά αποκαλούμενα πλούσιοι»
Ποιος ήταν ο Σταύρος Καλλέργης
oldphotosistoria1371808161
Ο Σταύρος Καλλέργης, που γεννήθηκε στο Χουμέρι Μυλοποτάμου Κρήτης το 1864, κατάγεται από ιστορική γενιά, μια και η φύτρα του κρατούσε από παλιό βυζαντινό σόι. Ήταν ο δευτερότοκος γιος του Γεωργίου Καλλέργη, που υπήρξε οπλαρχηγός, διοικητής της επαρχίας Μυλοποτάμου.
Ωστόσο, ο Σταύρος δεν έζησε στην Κρήτη τα πρώτα χρόνια της ζωής του γιατί ο πατέρας του, ο καπετάν Γιώργης Καλλέργης πολέμησε το 1866 στο Αρκάδι με αποτέλεσμα να επικηρυχτεί. Μετά το Ολοκαύτωμα αναγκάστηκε να μαζέψει την οικογένειά του και να μετακομίσει στην Αθήνα. Εκεί, μάλιστα, κατάφερε να προσληφθεί τιμητικά στο Παλάτι έπειτα από ενέργειες ενός συγγενικού του προσώπου που ήταν υπασπιστής του βασιλιά Γεωργίου Α’.
Ο μικρός Σταύρος μεγάλωσε με αστικό τρόπο – όπως επέβαλε το περιβάλλον της Αυλής. Όταν ενηλικιώθηκε, γράφτηκε στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου και ενεργοποιήθηκε, καθώς φαίνεται, στο φοιτητικό κίνημα, για να την εγκαταλείψει σύντομα παρασυρμένος από τα ενδιαφέροντά του για τις «εγκυκλοπαιδικές μελέτες» και τις πρώτες σοσιαλιστικές ιδέες που τον συνεπήραν. Αποτέλεσμα της φοιτητικής του δράσης υπήρξε η δυσμένεια του βασιλιά απέναντι στον πατέρα του. Ο Γιώργης Καλλέργης υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το Παλάτι και να επιστρέψει στην Κρήτη.
Τότε, ως νεαρός φοιτητής, ο Σταύρος συμμετείχε ενεργά στην οργάνωση της πρώτης σημαντικής σπουδαστικής διαδήλωσης, όπου τέθηκαν βασικά ζητήματα παιδείας. Οι φοιτητές συγκεντρώθηκαν έξω από το παλάτι με πανό που έγραφαν μεταξύ άλλων συνθήματα όπως «Δωρεάν Παιδεία», «Ισότης», «Αδελφότης», και «Κοινοκτημοσύνη».
Σοσιαλιστικές έριδες
sosialisths
Την ίδια εποχή, φορείς σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα υπήρξαν ο Ρόκκος Χοϊδάς και ο Πλάτων Δρακούλης, άτομα με τα όποια ήρθε σε επαφή και σχετίστηκε ο Καλλέργης.
Με τον Ρόκκο Χοϊδά, ο Καλλέργης θα καταφέρει να συνεννοηθεί καλύτερα από ό,τι με τον Δρακούλη, με τον όποιο ήρθε σε ιδεολογική αντιπαράθεση. Έτσι, πριν ακόμα καλά – καλά διασαφηνιστεί το τι εστί σοσιαλισμός, είχαν καταφέρει να βρουν πεδίο λαμπρό αντιπαραθέσεων, ώστε το υποτυπώδες σοσιαλιστικό κίνημα να χωριστεί σε δυο στρατόπεδα, αυτό που εξέφραζε ο Καλλέργης από τη μια, κι εκείνο που εκπροσωπούσε ο Δρακούλης από την άλλη.
Πρόκειται για δυο πρόσωπα τα οποία ιστορικά θεωρούνται οι συστηματικοί εισηγητές του σοσιαλισμού στην Ελλάδα. Υπήρξαν οι άνθρωποι οι οποίοι με σοβαρότητα, επάρκεια και γνώσεις μετέφεραν και μεταλαμπάδευαν στη χώρα μας τις πλέον πρωτοποριακές ιδέες που κυριαρχούσαν στην εξελιγμένη Ευρώπη. Το 1885, ο Ρόκκος Χοϊδάς προτείνει στον Καλλέργη (ο οποίος αρχικά και αποδέχεται) την έκδοση μιας εφημερίδας υπό τον τίτλο «Ελευθερία», ώστε αυτή να καταστεί όργανο διάδοσης των πολιτικών τους θέσεων και προβληματισμών.
Ωστόσο, η ιδέα αυτή δεν έμελλε να ευοδωθεί, μια και ήδη κυκλοφορούσε, αρκετό καιρό πριν, ένα αντίστοιχο έντυπο υπό τον τίτλο «Άρδην», που εξέδιδε ο Πλάτων Δρακούλης και το όποιο – είναι η αλήθεια – κάλυπτε ήδη το ενδιαφερόμενο για τις σοσιαλιστικές ιδέες εν Ελλάδι κοινό.
Η Α’ Διεθνής ιδρύθηκε το 1864 και αποτέλεσε μια σημαντική εξέλιξη για το παγκόσμιο εργατικό κίνημα. Η διάδοση των νέων σοσιαλιστικών ιδεών υπήρξε εντυπωσιακή και ήδη ο Καλλέργης από το 1880 δρούσε συστηματικά σε αυτήν την κατεύθυνση.
Γνώστης των παγκόσμιων εξελίξεων, ο Καλλέργης ήταν ενήμερος των αποφάσεων της Β’ Διεθνούς το 1889, όταν ύστερα από πρόταση της αμερικανικής αντιπροσωπείας αποφασίστηκε να εορτάζεται σε όλα τα κράτη (ώστε να αποκτήσει το μήνυμα οικουμενικότητα) η 1η Μαΐου, όχι ως μέρα των λουλουδιών, αλλά ως μέρα αφιερωμένη στην εργατική τάξη, ως μέρα που θα τιμούσε και θα θύμιζε στους εργαζομένους όλου του κόσμου τους απεργούς που δολοφονηθήκαν στο Σικάγο την 1η Μαΐου 1886.
Η μέρα αυτή έπρεπε να γίνει σύμβολο των αγωνιστικών διεκδικήσεων, των αιτημάτων της εργατικής τάξης. Έτσι, ο Καλλέργης, θέλοντας να συντονιστεί με τις διεθνείς εξελίξεις στον χώρο του Εργατικού Κινήματος, ιδρύει στην Αθήνα, την 1η Μαΐου 1890, τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο.
image

Ο σύλλογος αυτός θεωρείται ο πρώτος οργανωμένος και μαζικός φορέας σοσιαλιστικών ιδεών. Τα εγγεγραμμένα μέλη του ξεπερνούν τα 200 άτομα και ήταν κυρίως φοιτητές, νέοι και εργάτες. Πρόκειται για έναν σύλλογο που έχει παραρτήματα και σε διάφορες άλλες πόλεις της Ελλάδας πέραν των Αθηνών, έναν σύλλογο που κάνει τον Καλλέργη να δηλώσει υπερήφανα ότι «είναι ο πρώτος Σύλλογος εν Ελλάδι και Τουρκία με καθαρόν και απευθείας σοσιαλιστικόν πρόγραμμα».
Τον επόμενο μήνα από την ίδρυση του Συλλόγου, ο Καλλέργης ξεκινά την έκδοση της εφημερίδας «Σοσιαλιστής». Αρχικά, η εφημερίδα ήταν διμηνιαία και κάλυπτε μεταξύ άλλων με ειδησεογραφία και αρθρογραφία ό,τι συνέβαινε στην Ευρώπη σχετικά με την εξέλιξη των σοσιαλιστικών ιδεωδών. Στην εφημερίδα ο Καλλέργης ανέπτυξε με λεπτομέρειες το σοσιαλιστικό του πρόγραμμα, που περιλάμβανε το αίτημα της απόλυτης ελευθερίας λόγου και συνείδησης, την καθιέρωση της οκτάωρης εργασίας, τον κατώτατο μισθό, την αργία την Κυριακή κ.ά.
Όλα αυτά μπορούσαν να επιτευχθούν μέσα από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία ενός σοσιαλιστικού κόμματος αλλά και μέσα από τους συνδικαλιστικούς αγώνες και τις διεκδικήσεις. Ωστόσο, η έκδοση αυτή δεν μπόρεσε να συνεχιστεί και σταμάτησε μερικούς μήνες αργότερα λόγω ελλείψεως οικονομικών μέσων.
Ο πρώτος μαζικός εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε το 1893. Την πρωτοβουλία, την οργάνωση και την εκτέλεση ανέλαβε ο Σταύρος Καλλέργης. Στον εορτασμό, που έγινε στο σημείο όπου ανεγέρθηκε λίγα χρόνια αργότερα το Παναθηναϊκό Στάδιο, έλαβαν μέρος πάνω από 500 άνθρωποι, αριθμός σημαντικός για τα δεδομένα της εποχής.
Στο πλήθος μίλησε ο Σταύρος Καλλέργης, και μετά το πέρας της ομιλίας του πρότεινε να υπογραφεί ψήφισμα προκειμένου να επιδοθεί στη Βουλή. Ο Καλλέργης με το ψήφισμα ανά χείρας έφτασε στη Βουλή, ωστόσο ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου αρνήθηκε να το παραλάβει. Τότε το διάβασε από τα θεωρεία της Βουλής, με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να του επιβληθεί για την πράξη του ποινή φυλάκισης 12 ημερών.
Η Πρωτομαγιά του επόμενου έτους υπήρξε πιο μαζική αλλά και οι αρχές δεν έμειναν παρατηρητές των γεγονότων και προέβησαν σε συλλήψεις. Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν και ο Καλλέργης, ο οποίος, αφού δικάστηκε και αθωώθηκε, κατέφυγε στο Παρίσι, όπου γνωρίστηκε με τον Ζαν Ζωρές, τον Εμίλ Ζολά, τον Πιοτρ Κροπότκιν. Στην Αθήνα επέστρεψε έναν χρόνο αργότερα.
Πολιτικές απόψεις του Καλλέργη και η εν Κρήτη σοσιαλιστική πολιτεία
Untitled
Όλα τα πράγματα κοινά . Όλα τα πράγματα θα είναι κοινά (…) [και δεν θα ] ανήκουν σε κανέναν , παρά μόνο τα προϊόντα σ’ αυτούς που εργαζόμενους γι’ αυτά (…).
Ο Καλλέργης έγραψε πολλά άρθρα και βιβλία υποστηρίζοντας τις –ριζοσπαστικές για την εποχή- ιδέες του και ανάμεσα σ΄αυτά το «Πρακτικό Κοσμοπολίτικο Σοσιαλισμό», τον «Οδηγό Παντός Ανθρώπου» το 1892, την «Πραγματεία περί Σοσιαλισμού, Μηδενισμού, Αναρχίας» το 1893 και άλλα. Το πιο σημαντικό έργο όπου φαίνονται και πολιτικοινωνικές του απόψεις υπήρξε η μπροσούρα Εγκόλπιον Εργάτου, (1893).
Ο Καλλέργης υπήρξε σε γενικές γραμμές επηρεασμένος από τον Φουριέ (που θεωρείται πρόδρομος του αντιεξουσιαστικού κινήματος), αλλά στο έργο του φαίνεται η επιρροή και άλλων αναρχικών και σοσιαλιστών στοχαστών. Δηλώνει ειρηνιστής (όπως οι περισσότεροι Ουτοπικοί σοσιαλιστές) αλλά αν χρειαστεί θα μεταχειριστεί και άλλα μέσα (δηλαδή βία). Πιστεύει ότι όλα τα πράγματα πρέπει να είναι κοινά. Το χρήμα θα καταργηθεί γιατί οι συναλλαγές θα γίνονται με γεωργικά ή βιομηχανικά προϊόντα.
Στο κείμενο «Η εν Κρήτη Σοσιαλιστική Πολιτεία» που περιλαμβάνεται στην παραπάνω μπροσούρα, ο Καλλέργης οργανώνει την ιδανική του κοινωνία στην Κρήτη με βάση τους αυτόνομους και ομόσπονδους δήμους. Να τονίσουμε εδώ ότι τότε η Κρήτη βρισκόταν υπό οθωμανικό ζυγό και όλα παιζόταν σε πολιτικό επίπεδο για το μέλλον της (αυτονομία, προσάρτηση στην Ελλάδα κλπ). Ο Καλλέργης λοιπόν έριξε στο τραπέζι την ιδέα της Αντιεξουσιαστικής Κρήτης… κόντρα στις άλλες πιο συμβατικές απόψεις.
Οργανωτικά ο Καλλέργης ζητά τη διαίρεση της Κρήτης σε Δήμους (επηρεασμένος προφανώς από τα ευρωπαϊκά φεντεραλιστικά και αντιεξουσιαστικά κηρύγματα της εποχής που δίνανε μεγάλη σημασία στην αποκέντρωση και στην κοινότητα) που θα είναι ανεξάρτητοι μεταξύ τους και θα διευθύνονται από επταμελές Συμβούλιο, το οποίο θα εκλέγεται από τους πολίτες. Το Γενικό Συμβούλιο της Κρήτης θα απαρτίζεται από ορισμένο αριθμό προσώπων τα οποία θα εκλέγονται κάθε χρόνο από τα Δημοτικά Συμβούλια όλων των Δήμων της Κρητικής Πολιτείας και το οποίο θα διαμένει στην πρωτεύουσα της Κρήτης, η οποία θα βρίσκεται στο κέντρο του νησιού.
Αυτοί που απαρτίζουν το Γενικό Συμβούλιο της Κρητικής Πολιτείας και τα Συμβούλια των Δήμων δεν θα ζούνε καλύτερα από τους άλλους πολίτες. Θα είναι ίσοι με τους άλλους πολίτες.
Στο θέμα της δικαιοσύνης και της τάξης ο Καλλέργης αντί για φυλακές θέλει φρενοκομεία καθώς στην κοινωνία του θα έχουν όλοι τα προς το ζην οπότε οι εγκληματίες δε θα μπορούν παρά να είναι παράφρονες! Επίσης κάθε δήμος, αντί των σημερινών στρατιωτών, χωροφυλάκων, θα έχει ευταξίες (προφανώς στα πρότυπα των επαναστατικών πολιτοφυλακών), τους οποίους θα λαμβάνει από τις συντεχνίες των εργατών, τις συνοικίες ή τα χωριά με κλήρο και οι οποίοι θα υπηρετούν το Δήμο για ένα χρόνο.
Όσο αφορά το θέμα της εργασίας κάθε δημότης θα είναι υποχρεωμένος να εκτελεί κάποια εργασία μία ή δύο ώρες την ημέρα σύμφωνα με τις ανάγκες της παραγωγής, γιατί ως επί το πλείστον τα πράγματα θα κατασκευάζονται δια των μηχανών. Κάθε εργοστάσιο θα διευθύνεται από έναν εργάτη (προϊστάμενο), ο οποίος θα εκλέγεται από τους συναδέλφους του, κάθε φορά που η περίσταση το απαιτεί, δεν θα έχει όμως περισσότερα δικαιώματα από τους άλλους συναδέλφους του. Οι προϊστάμενοι θα πληρώνονται το ίδιο με τους εργάτες.
Επίσης, όσο αφορά την αγροτική ζωή, κάθε Δήμος θα είναι διηρημένος σε γεωργικά διαμερίσματα, το κάθε δε διαμέρισμα θα έχει ανατεθεί υπό του Συμβουλίου του Δήμου σε ανάλογο αριθμό εργατών, και σε κάθε διαμέρισμα θα προΐσταται ένας εργάτης ο οποίος θα εκλέγεται από τους άλλους, όπως και στα εργοστάσια.
Τέλος ο Καλλέργης ζητά από το λαό ,αν χρειαστεί να υπερασπιστεί με βία την σοσιαλιστική πολιτεία από τους «βαρβάρους» που θα θέλουν να την υποτάξουν (προφανώς έχοντας υπόψιν του την Παρισινή Κομούνα και το τέλος της).
Τέλος ο Καλλέργης οραματίζεται για την εποχή του μία φουτουριστική Κρήτη με σιδηρόδρομους και ατμόπλοια, ενώ κάποια πράματα που προτείνει θα ξένιζαν στο σημερινό άνθρωπο όπως η ομοιόμορφη ενδυμασία για όλους τους πολίτες της Σοσιαλιστής πολιτείας (ίσως γιατί η ενδυμασία στις καπιταλιστικές κοινωνίες αποτελεί και μία μορφή ταξικού διαχωρισμού).
Οι τελευταίες αναλαμπές
stayros_kalergis
Η έντονη πολεμική που δέχτηκε από πρώην συνεργάτες του, τον οδήγησε στα πατρογονικά εδάφη. Στην Κρήτη, ο Καλλέργης δεν έμεινε ανενεργός. Εξελέγη πληρεξούσιος της Κρητικής Πολιτείας και έθεσε υποψηφιότητα για βουλευτής Ρεθύμνου. Ωστόσο, έπειτα από τρεις απόπειρες δολοφονίας σε βάρος του, αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Αθήνα, όπου επιχείρησε ανεπιτυχώς να επανεκδώσει την εφημερίδα «Σοσιαλιστής».
Από το 1905 τον ξαναβρίσκουμε στην Κρήτη, με την οικογένεια που στο μεταξύ είχε κάνει, να ζει σε δραματική ένδεια, μια και είχε ξοδέψει όλη την πατρική περιουσία για την προώθηση του σοσιαλισμού στην Ελλάδα.
Πηγές:

Από την Κρήτη της βράκας στην Κρήτη των παντελονιών

Από την Κρήτη της βράκας στην Κρήτη των παντελονιών

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποια είναι η σημασία του σαρικιού, για ποιο λόγο φορούν οι Κρητικοί μαύρο πουκάμισο, τι επιρροές δέχτηκε η παραδοσιακή Κρητική φορεσιά ώσπου να πάρει την μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. Νομοθεσίες ενδυμασίας, επιρροές από τους διάφορους λαούς που κατοίκησαν στην Κρήτη και βεντέτες έδωσαν την τελική πινελιά στο σχέδιο της Κρητικής ενδυμασίας που γνωρίζουμε.
Η εξέλιξη της Κρητικής ενδυμασία στην πάροδο του χρόνου
Οι επιρροές από την δύση
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην ιστορία και εξέλιξη της κρητικής φορεσιάς παρουσιάζουν οι νομοθεσίες των Ενετών (και των Τούρκων, που θα συναντήσουμε παρακάτω), σύμφωνα με τις οποίες απαγόρευαν στις Κρητικές να φορούν πολυτελείς ενδυμασίες και να στολίζουν τα μαλλιά τους με διάφορους πολύτιμους λίθους.
Από τον στόχαστρο των Ενετών δεν ξέφυγαν ούτε οι άντρες, στους οποίους απαγορεύτηκε να ράβουν βελούδινα ρούχα και η διακόσμηση με χρυσά κεντήματα. Μάλιστα, για να μην αφήσουν περιθώρια ανυπακοής, το 1394 αυξάνουν τους δασμούς των εισαγόμενων υφασμάτων στην Κρήτη.
Μέχρι τότε οι ευκατάστατοι κάτοικοι του νησιού επηρεασμένοι από την βυζαντινή πολυτέλεια είχαν υιοθετήσει ρούχα μεγαλοπρεπέστατα, που όσο περισσότερα στολίδια είχαν σε τόσο μεγαλύτερη κοινωνική τάξη ανήκαν. Η βυζαντινή ενδυμασία φορέθηκε μετά την απελευθέρωση των Κρητών από τους Σαρακηνούς, το 961.
Με την άφιξη των Ενετών και τις απαγορεύσεις τους, η ενδυμασία των Κρητών επηρεάζεται από την δύση. Οι Κρητικές επιλέγουν φορέματα cotehardie, δηλαδή ένα φόρεμα μονοκόμματο, εφαρμοστό στο στήθος και στους γοφούς, για να τονίζει τις θηλυκές καμπύλες, μανίκια μέχρι τον αγκώνα και τετράγωνο άνοιγμα στο λαιμό. Αξιοσημείωτο της ενδυμασίας της εποχής είναι τα ψηλά τσόκαρα που ονομαζόταν calcagnetti και που για να τα περπατήσουν οι κυρίες θα έπρεπε να υποβαστάζονται από δύο υπηρέτριες. Οι άντρες ξεκινούν να φορούν κοντά ρούχα που φτάνουν περίπου μέχρι το γόνατο.
Η προέλευση της βράκας
Πιθανολογείται ότι οι Κρήτες υιοθέτησαν ένα είδος βράκας από τους Αλγερινούς πειρατές. Οι Κρητικοί δούλευαν ως ναυτικοί στα Ενετικά πλοία και για να παραπλανούν τους Αλγερινούς που λίμαζαν ολόκληρη την Μεσόγειο φορούσαν βράκα. Όταν εγκατέλειπαν τα καράβια συνέχιζαν να φορούν αυτήν την ενδυμασία, λόγω της κακής οικονομικής τους κατάστασης.
Οι Οθωμανοί καθορίζουν την παραδοσιακή Κρητική φορεσιά
Οι αλλαγές δεν σταματούν εδώ, καθώς το 1669 η Κρήτη καταλαμβάνεται από την Οθωμανική αυτοκρατορία και γίνεται δέκτης και άλλων νομοθετικών ρυθμίσεων που αφορούν την ενδυμασία των κατοίκων του νησιού. Οι Οθωμανοί επιτρέπουν την εισαγωγή υφασμάτων από τις μουσουλμανικές περιοχές κι έτσι οι Κρητικοί έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε μεταξωτά, ταφτάδες, δέρμα κ.ά.
Η ενδυμασία των Κρητικών αρχίζει πλέον να θυμίζει τις παραδοσιακές φορεσιές που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Οι γυναίκες φορούν φαρδιές φούστες, φαρδιές ζώνες, μεταξωτό συνήθως πουκάμισο, μαντήλι και ζιπόνι, δηλαδή το χρυσοκέντητο γιλέκο. Από την άλλη οι άνδρες καθιερώνουν την βράκα, το λευκό συνήθως πουκάμισο, τη ζώνη με το μαντήλι, το φέσι που αργότερα έγινε σαρίκι, το γιλέκο, το καπότο (είδος παλτού) και τα στιβάνια.
Οι νομοθέτες ξανάρχονται να δώσουν εντολές στον Κρητικό λαό, επηρεάζοντας τα χρώματα που επικράτησαν στην Κρητική παραδοσιακή φορεσιά. Ο Κιαμίλ Αχμέτ Πασάς, διοικητής του Χάνδακα, απαγορεύει τα κόκκινα και λευκά σαρίκια, επιβάλει βράκες μπλε ή μαύρου χρώματος και τα κόκκινα παπούτσια. Μέχρι τότε τα στιβάνια των Κρητών ήταν μαύρου, κόκκινου αλλά και άσπρου χρώματος. Άσπρα στιβάνια συνέχισαν να φορούν οι ανυπότακτοι Κρήτες ως ένδειξη αντίστασης.
Μάλιστα, τα άσπρα στιβάνια είχαν περάσει στην συνείδηση του κόσμου ως αντίσταση τόσο που αποτελούσε χαρακτηριστικό των καπετάνιων της εποχής. Μάλιστα, ο Νίκος Καζαντζάκης, στο βιβλίο του «Καπετάν Μιχάλης» γράφει: «ακούγαμε τους γέρους νά μιλούν γιά σφαγές, παλικαριές και πολέμους, γιά λευτεριά κι Έλλάδα, και καμαρώναμε, νά κατεβαίνουν άπό τά βουνά, μέ τις φουφοϋλες βράκες τους, μέ τ’ άσπρα στιβάνια τους, μέ το μαυρομάνικο παραχωμένο στη ζώνη, οι γέροι καπεταναίοι, σαν άγαθά θεριά, και νά κυκλοφορούν στα στενά σοκάκια του Μεγάλου Κάστρου», ενώ παρακάτω παρομοιάζει τον θεό με γέρο κρητικό πολεμιστή, που φορά και εκείνος τα ρούχα της εποχής «φορούσε κι αυτός φουφούλα βράκα, κρατούσε κι αυτός μα­χαίρι κι έφερνε γύρα το Κάστρο».
Η σημασία της Κρητικής ενδυμασίας
Το γνωστό πλεκτό κεφαλοκάλυμμα του Κρητικού, το σαρίκι έκανε την εμφάνιση του στο δεύτερο τέταρτο του 20ου αιώνα. Το σαρίκι με τα κρόσια σαν δάκρυα φανέρωνε την θλίψη των Κρητικών για τα πολλά χρόνια της Τουρκοκρατίας, καθώς και για το ολοκαύτωμα της μονής Αρκαδίου.
Αναπόσπαστο κομμάτι της Κρητικής ενδυμασίας ήταν το μαχαίρι. Το μαχαίρι που κοσμούσε την γυναικεία φορεσιά φανέρωνε γυναίκα αρραβωνιασμένη ή παντρεμένη. Το μαχαίρι ήταν δώρο του συζύγου και αποτελούσε μικρογραφία ανδρικού μαχαιριού. Από την άλλη, το μαχαίρι των ανδρών, που βρισκόταν πάντα ζωσμένο στην ζώνη της φορεσιάς τους, φανέρωνε την κοινωνική τους θέση και την οικονομική τους κατάσταση.
Όσον αφορά την σταδιακή αντικατάσταση του λευκού πουκαμίσου με μαύρο, η ιστορία ξεκινάει από τα Σφακιά, στα τέλη του 17ου αιώνα, όταν ακόμα οι κατάρα των βεντετών κάλυπτε σαν μαύρο σύννεφο την περιοχή και ολόκληρο το νησί. Μαύρο πουκάμισο φορούσαν οι συγγενείς του νεκρού για να δείξουν την θλίψη τους αλλά ταυτόχρονα, με αυτόν τον τρόπο φανέρωναν την «υπόσχεση» τους για εκδίκηση. Όταν πραγματοποιούσαν την «υποχρέωση» τους τότε έβγαζαν και το μαύρο πουκάμισο. Ωστόσο, το μαύρο πουκάμισο καθιερώθηκε ως καθημερινή ενδυμασία των Κρητών το 1936, όταν πέθανε ο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Οι διαφοροποιήσεις…
Σαφέστατα, στην πάροδο όλων αυτών των χρόνων και των ενδυματολογικών αλλαγών, οι φορεσιές των Κρητικών διέφεραν ανάλογα με την τοποθεσία όπου κατοικούσαν και την κοινωνική τους τάξη. Τα ρούχα στην ύπαιθρο ήταν πάντα απλά και φθηνά.
Τον διαχωρισμό της ενδυμασίας της γυναίκας της υπαίθρου και της γυναίκας της πόλης περιγράφει εξαιρετικά ο Ιωάννης Κονδυλάκης στο βιβλίο του «Ο Πατούχας». Ο Κονδυλάκης παρουσιάζει με γλαφυρό τρόπο τις αλλαγές μιας κοπέλας που μετοίκησε στην πόλη, καθώς και την εντύπωση που προκάλεσε στους κατοίκους του χωριού της, οι οποίοι με την επιστροφή της στο χωριό φαίνεται να λένε «είντα να λέμε κεμείς πως ζούμε στον κόσμο και κάνομε! Να την ακούσετε να σας εδηγάτε τση χώρας τα καλά και τ’ αρχοντιές και να στουπίρη ο νους σας!». Συνεχίζει περιγράφοντας τα ρούχα που φορούσε η κοπέλα, επηρεασμένη από της ενδυματολογικές συνήθειες της πόλης, «αλλ’ όσο θαυμάσια δεν διηγείτο η ίδια τα διηγούντο οι στολισμοί, με τους οποίους ήλθε από την πόλιν, η μεταξωτή γάζα η αστροποίκιλτη, που περιέβαλλε την ξανθήν της κόμη, ο χρυσός σταυρός…το χρυσοποίκιλτον κοντόχι ή κοντογούνι, το οποίον, ανοικτόν εκ των έμπροσθεν, άφηνε να μαντεύωνται υπό το αραχνούφαντον προστήθιον με τους φαρμπαλάδες, και αι περικνημίδες και τα υποδήματα με τα υψηλά τακούνια».
Ωστόσο, οι παραδοσιακές γυναικείες κρητικές φορεσιές που επικράτησαν αφορούν τα γιορτινά ρούχα και χωρίζονταν σε τρεις βασικούς τύπους, τη φορεσιά με ζιπόνι και φουστάνι, τη Σάρτζα και τη Κούδα, οι οποίες χωρίζονται και πάλι ανάλογα με τον τόπο όπου φοριούνται. Οι πιο διαδεδομένες σήμερα είναι η Σφακιανή και η Ανωγειανή φορεσιά.
Από την άλλη η ανδρική φορεσιά είναι κοινή για όλη την Κρήτη και χωρίζεται και αυτή σε καθημερινή και σχολινή ενδυμασία. Τα ρούχα των ανδρών έραβαν ειδικοί τεχνίτες που ονομάζονταν τερζήδες.
Από τις μακριές φούστες και τις βράκες στα κοντά φορέματα και τα παντελόνια
Οι γυναίκες της Κρήτης συνέχισαν να φορούν τις παραδοσιακές τους φορεσιές ως το 1920 έκτοτε διάφοροι λόγοι συνετέλεσαν στην αλλαγή των ενδυματολογικών συνηθειών τους. Η βιομηχανική επανάσταση και οι μετανάστες που επέστρεφαν στον τόπο καταγωγής του συνετέλεσαν για την ριζική αλλαγή.
Πληροφορίες αντλήθηκαν από:
«Η ιστορία και η λαογραφία της Κρητικής φορεσιάς», Ιωάννης Τσουχλαράκης
«Η λαϊκή τέχνη της Κρήτης, γυναικεία φορεσιά», Ευαγγελία Φραγκάκη
«Η λαϊκή τέχνη της Κρήτης, ανδρική φορεσιά», Ευαγγελία Φραγκάκη
Σπείρα, Περιοδικό του Εναλλακτικού Σχολείου Ενηλίκων του ΚΕΘΕΑ Αριάδνη, τ.2

Έθιμα και δεισιδαιμονίες της Πρωτομαγιάς

Έθιμα και δεισιδαιμονίες της Πρωτομαγιάς

Η Πρωτομαγιά είναι η ημέρα γιορτής της άνοιξης και ημέρα εξαγνισμού των δεισιδαιμονιών.Οι εκδηλώσεις της ημέρας έχουν την ρίζα τους από την αρχαιότητα και συγκεκριμένα την "γιορτή των άνθεων". Εκείνη η μέρα ήταν αφιερωμένη στην γονιμότητα και την καρποφορία της γης, αλλά ταυτόχρονα σήμαινε μια μάχη μεταξύ ζωής και του θανάτου.
Τα Ανθεοφόρια ήταν ημέρες εορτασμού της θεάς Δήμητρας και της κόρης της Περσεφόνης, που την περίοδο εκείνη έβγαινε από τον Άδη και ανέβαινε στην γη. Οι αιώνες πέρασαν και πολλά έθιμα νίκησαν τον χρόνο και τηρούνται με διάφορες παραλλαγές.
Έθιμα της Πρωτομαγιάς στην Κρήτη
Στην Κρήτη, την ημέρα της Πρωτομαγιάς, οι κάτοικοι του νησιού βγαίνουν στην εξοχή για να μαζεύψουν τα λουλούδια που θα φτιάξουν το μαγιάτικο στεφάνι ή το μπουκέτο λουλουδιών, που θα στολίσουν στην πόρτα του σπιτιού τους. Ανάμεσα στα λουλούδια που θα διακοσμήσουν το σπίτι τους, σημασιολογικά, πολλοί έβαζαν στάρι, που σηματοδοτούσε την αφθονία, σκόρδο για το κακό το μάτι, αγκινάρα ή κάποιο άλλο αγκαθωτό φυτό για την γλωσσοφαγιά. Οι Μάηδες έμεναν στον σπίτι μέχρι της 23 Ιουνίου, όπου καίγονταν στις φωτιές του Αγίου Ιωάννη του Κλήδωνα.
Την πρώτη μέρα του Μάη κοπέλες μαζεύουν μαργαρίτες και φτιάχνουν τις λεγόμενες κολαΐνες, που κρεμούν στο λαιμό τους.
Επίσης, σε πολλές περιοχές συνηθίζεται την Πρωτομαγιά να τρώνε πασχαλινά εδέσματα, όπως τσουρέκια, λαμπροκούλουρα κ.ά.
Οι δεισιδαιμονίες της Πρωτομαγιάς
Στην συνείδηση του κόσμου, στο παρελθόν, η Πρωτομαγιά σήμαινε μια μάχη μεταξύ του καλού και του κακού και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη και διαιώνιση διαφόρων δεισιδαιμονιών.
Την πρώτη του Μάη, οι γυναίκες που δεν μπορούσαν να αποκτήσουν παιδιά έφτιαχναν ένα μπουκέτο από λουλούδια και με αυτό σταύρωναν το εικόνισμα της Παναγίας παρακαλώντας την για μια γρήγορη εγκυμοσύνη.
Σε κάποιες περιοχές, οι μανάδες μουτζούρωναν τα παιδιά τους για να μην τα πιάσει κακό μάτι. Άλλοι δημιουργούν ένα σταυρό στην πόρτα του σπιτιού τους για να μην πλησιάσει κακό στο σπίτι τους.
Πολλοί πίστευαν ότι οι δουλειές του Μάη δεν κάνουν χαΐρι (δεν προοδεύουν) κι έτσι τις απέφευγαν.