Ο
μεγαλύτερος και ο πλέον πυκνοκατοικημένος νομός του νησιού περιβάλλεται
από δύο οροσειρές, την Ίδη (Ψηλορείτης) στα δυτικά και τη Δίκτη
(Λασιθιώτικα βουνά) στα ανατολικά. Στο Ηράκλειο βρίσκονται ορισμένοι από
τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της
Κρήτης,
πανέμορφες παραλίες και μια γοητευτική ενδοχώρα με γραφικά χωριουδάκια,
σπήλαια και φαράγγια, οροπέδια και κατάφυτες κοιλάδες γεμάτες ελαιώνες
και αμπελώνες, επιβλητικές οροσειρές, καθώς και η πιο άρτια τουριστική
υποδομή της Κρήτης. Ο απαράμιλλος συνδυασμός αστικού τοπίου και φυσικού
πλούτου καθιστά το νομό Ηρακλείου μοναδικό προορισμό που πρέπει να
εξερευνήσετε!
Ανακαλύψτε το
φυσικό πλούτο της περιοχής με τα εκπληκτικά
φαράγγια (Καρτερός, Ρούβας, Αλμυρός, Βοριζιανό κ.α.), το
Οικολογικό-Αρχαιολογικό Πάρκο του Γιούκτα και ένα πλήθος σπηλαίων (κατά
μεγάλο μέρος προσβάσιμα από τους επισκέπτες). Εξερευνήστε το σπήλαιο της
Αγίας Παρασκευής που λέγεται ότι αποτελούσε μέρος του Μινωικού
λαβύρινθου, ή τη σπηλιά της Φανερωμένης με το μεγάλο αρχαιολογικό
ενδιαφέρον. Ακολουθήστε πανάρχαια μονοπάτια, το οδικό δίκτυο αλλοτινών
εποχών, παρατηρήστε σε κάθε σας βήμα το μεγαλείο της φύσης και μάθετε
για την ιστορία της περιοχής…
Το σπουδαιότερο
δίκτυο μονοπατιών είναι το
Ε4 που
διασχίζει εγκάρσια το νομό από τον Ψηλορείτη στα δυτικά ως τη Δίκτη στα
ανατολικά, συναντώντας στο πέρασμά του τα πιο σημαντικά ορεινά
μονοπάτια και οικισμούς της περιοχής. Από τα Ακόλυτα ως το Ζαρό το
μονοπάτι Ε4 είναι σχετικά εύκολο (περίπου 6,5 ώρες περπάτημα). Άλλο
μονοπάτι, εξίσου ενδιαφέρον, που οδηγεί στο Ζαρό ξεκινάει από τις πηγές
της Ανάληψης στο οροπέδιο της Νίδας και διέρχεται μέσα από το δάσος του
Ρούβα και πέριξ της τεχνητής λίμνης Βοτόμου χαρίζοντας μοναδικές
εμπειρίες στους πεζοπόρους. Πρόκειται για μια βατή διαδρομή μήκους
περίπου 20 χλμ. Ένα χαμηλής δυσκολίας μονοπάτι 18 χλμ. ξεκινάει από τις
Άνω Αρχάνες με κατεύθυνση τη Μονή Αγκαράθου. Στο χωριό Μυρτιά θα δείτε
παραδοσιακά ελαιοτριβεία και οινοποιεία, ενώ στο Αστράκι είναι ορατοί οι
νερόμυλοι και οι πηγές που τροφοδοτούν με νερό το Ηράκλειο. Ένα από τα
ωραιότερα μονοπάτια είναι στα νότια του νομού, αυτό που ξεκινάει από τις
Στέρνες και διαμέσου της Αψιδωτής Διάβασης καταλήγει στη Μονή Κουδουμά,
σ’ ένα μικρό όρμο στο Λιβυκό πέλαγος. Οι πεζοπόροι που θα διασχίσουν
τον τραχύ όγκο των Αστερουσίων θα έχουν την τύχη να δουν από κοντά τον
κρητικό γυπαετό (Gyps fulvus).
Το πυκνό δίκτυο των
αρχαιολογικών χώρων του νομού υποδεικνύει
τη σημασία της περιοχής κατά την αρχαιότητα, η οποία σύμφωνα με τα
ευρήματα των ανασκαφών κατοικούνταν ήδη από τη Νεολιθική Εποχή.
Ανακαλύψτε την πολυκύμαντη ιστορία της Κρήτης ανά τους αιώνες:
• Στην
Κνωσό, όπου άνθησε ένας από τους πιο
μεγαλειώδεις πολιτισμούς της ανθρώπινης ιστορίας, ο Μινωικός. Σε
περίοπτη θέση πάνω στο λόφο Κεφάλα, ανάμεσα σε ελαιώνες, αμπελώνες και
κυπαρίσσια, ανεγέρθηκε το ανάκτορο της Κνωσού, βασιλική κατοικία και,
συγχρόνως, διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο μιας ευρύτερης περιοχής. Η
αίθουσα του θρόνου ανακαλύφθηκε στη δυτική πτέρυγα. Στην ανατολική
πτέρυγα βρίσκονταν τα βασιλικά διαμερίσματα, η αίθουσα των διπλών
πελέκεων, το μέγαρο της βασίλισσας με τις τοιχογραφίες των δελφινιών,
στα βορειοανατολικά τα εργαστήρια των τεχνιτών με σημαντικότερο αυτό του
λιθοξόου και οι αποθηκευτικοί χώροι που εκτείνονταν και στη δυτική
πτέρυγα.
• Στην ευρύτερη περιοχή των
Αρχανών (πολύ κοντά στην
Κνωσό) μπορείτε να επισκεφτείτε το ανακτορικό συγκρότημα στο ομώνυμο
χωριό, το μεγαλύτερο προϊστορικό νεκροταφείο του Αιγαιακού χώρου στο
Φουρνί, τη μινωική έπαυλη με το ληνό (πατητήρι) στο Βαθύπετρο και το
ιερό της Ανεμοσπηλιάς.
• Στο Καστέλλι Πεδιάδος βρίσκεται η
αρχαία Λύττος (ή Λύκτος), μια από τις ισχυρότερες πόλεις της Κρήτης, που ήταν αποικία των Σπαρτιατών.
• Η
Φαιστός, δεύτερο σε σημασία διοικητικό, οικονομικό και
θρησκευτικό κέντρο της Μινωικής Κρήτης μετά την Κνωσό. Το ανάκτορο της
Φαιστού χτίστηκε γύρω στο 1.900 π.Χ. και έχει έκταση 18.000 τ.μ.
(δεύτερο μεγαλύτερο μετά το αντίστοιχο της Κνωσού).
• Στην πεδιάδα της Μεσαράς επισκεφτείτε ακόμη την
αρχαία Γόρτυνα,
στο πολίτευμα της οποίας αναφέρεται εγκωμιαστικά ο Πλάτωνας. Εξίσου
αξιόλογοι και οι παλαιοχριστιανικοί ναοί που αξίζει να τους ανακαλύψετε.
• Το ανάκτορο των
Μαλίων, που θυμίζει πολύ τα αντίστοιχα
της Κνωσού και της Φαιστού. Έργο της ίδιας περιόδου με τα προηγούμενα,
ακολουθεί το λαβυρινθώδες σχέδιο των μινωικών ανακτόρων που
αναπτύσσονται γύρω από μια κεντρική αυλή, με αποθηκευτικούς χώρους,
εργαστήρια, αίθουσες τελετών, ιερές κρύπτες και βασιλικά διαμερίσματα
κ.α. Ένα από τα πιο γνωστά ευρήματα από τα Μάλια είναι το περίφημο χρυσό
περιδέραιο με τις μέλισσες, αριστούργημα της μινωικής τέχνης.
Ο νομός Ηρακλείου μπορεί να υπερηφανεύεται και για τα
πολυάριθμα θεματικά μουσεία
του που ανασυνθέτουν υποδειγματικά το ένδοξο παρελθόν της περιοχής και
μαρτυρούν για την έντονη πολιτιστική δράση των σύγχρονων κατοίκων:
• Το
Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου θεωρείται ένα από τα
σπουδαιότερα μουσεία στον κόσμο, καθώς είναι άλλωστε η κιβωτός του
μινωικού πολιτισμού. Χιλιάδες αρχαιολογικά ευρήματα, όπως ο Δίσκος της
Φαιστού, το χρυσό περιδέραιο των Μαλίων ή οι πήλινοι χορευτές από το
Καμηλάρι, αποτυπώνουν μια ένδοξη ιστορία που χάνεται μέσα στους αιώνες.
• Το
Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου παρουσιάζει τη διαχρονική
εξέλιξη της πόλης του Ηρακλείου• μεταξύ των εκθεμάτων του ξεχωρίζουν
τρεις πίνακες του Ελ Γκρέκο και χειρόγραφα του Νίκου Καζαντζάκη.
• Το
Εθνολογικό Μουσείο Κρήτης στους Βώρους αναπαριστά με
ζωντάνια εικόνες από την καθημερινή ζωή περασμένων εποχών, στιγμιότυπα
του λαϊκού πολιτισμού του νησιού.
• Το
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στον όρμο Δερματά.
Παραδοσιακοί οικισμοί και χωριά, η ιστορία των οποίων
ανατρέχει πολλούς αιώνες πίσω, βρίσκονται σχεδόν κρυμμένοι μέσα στους
αμπελώνες και τους ελαιώνες, σε κοιλάδες και πλαγιές βουνών• προσέξτε
την τοπική αρχιτεκτονική και το κρητικό πνεύμα στις Αρχάνες όπου η
νεοκλασική αρχοντιά συνυπάρχει με την αγροτική απλότητα, στην Επισκοπή
με τις υπέροχες εκκλησίες της βυζαντινής περιόδου ή στην Άνω Χερσόνησο,
ένα γραφικό χωριουδάκι με βυζαντινά ξωκλήσια, παλιά πηγάδια και
πέτρινους φούρνους.
Πανέμορφες ηλιόλουστες
ακτές περιμένουν όλους όσους αγαπούν να
απολαμβάνουν τις χαρές της θάλασσας: Αμνισός, Αγία Πελαγία, Καλοί
Λιμένες, Μάλια, Χάνι Κοκκίνη (ιδανικό για wind-sufring), Λιμένας
Χερσονήσου, Μάταλα, Αμμουδάρα είναι μόνο μερικές από τις παραδεισένιες
παραλίες του νομού, αμμώδεις και με κρυστάλλινα νερά!
Θρησκευτικές εορτές και
πολιτιστικά φεστιβάλ,
παραδοσιακά δρώμενα, γιορτές που αποθεώνουν την τοπική γαστρονομία και
κάθε είδους καλλιτεχνικές δράσεις όλο το χρόνο διαμορφώνουν μια μοναδική
πολιτιστική φυσιογνωμία για την περιοχή. Προεξάρχει το Καλοκαιρινό
Φεστιβάλ του Ηρακλείου, ένα από τα πιο πολύμορφα της Ελλάδας, που
διοργανώνεται από τη δημοτική αρχή της πόλης, χωρίς να φείδεται
πολιτιστικών προτάσεων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού!
Επίσης κάθε καλοκαίρι οι εραστές των
θαλασσίων σπορ έχουν την
τιμητική τους! Ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος της πόλης διοργανώνει ιστιοπλοϊκούς
αγώνες, δωρεάν μαθήματα ιστιοπλοΐας και κωπηλασίας, καθώς και βόλτες με
ιστιοπλοϊκά σκάφη για τους κατοίκους του Ηρακλείου.
Η
Γιορτή Κρασιού στις Δαφνές, το πρώτο δεκαπενθήμερο του
Ιουλίου, είναι αφιερωμένη στο τοπικό κρασί και την κρητική γαστρονομία.
Εδώ έχετε την ευκαιρία να γευτείτε σαλιγκάρια με χόντρο, κουνέλι με
αρωματικά χόρτα, χοιρινό με σελινόριζα, καπρικό χοιρινό ψημένο σε
ξυλόφουρνο, καλιτσούνια και ξεροτήγανα. Εννοείται ότι όλα τα πιάτα
συνοδεύονται με το εξαίρετο τοπικό κρασί. Στο νομό Ηρακλείου έχουν
κηρυχθεί τρεις ζώνες V.Q.P.R.D. (Οίνοι Ποιότητας Παραγόμενοι σε
Καθορισμένη Περιοχή), στα Πεζά, τις Δαφνές και τις Αρχάνες, με πλήθος
οινοποιεία και μουσεία του οίνου.