ΜΑΝΤΙΝΑΔΑ

Ο Ορισμός της λέξης "Μαντινάδα"

Από το συντάκτη:

Ν.Β

Δημιουργήθηκε την:

Τετ, 30 Οκτ 2013, 23:37

Η λέξη είναι Ενετική (Matinada) και σημαίνει το νυχτερινό τραγούδι του έρωτα ή του ερωτευμένου. Την καντάδα. (Ίσως, όπως λένε οι γέροντες στην Κρήτη, να προέρχεται από την Ελληνική λέξη «Μαντάτα» που θα πει ειδήσεις.)
Ήδη από τον 13ο αιώνα χρονολογείται το πρώτο στιχάκι που μπόρεσαν οι ειδικοί να χαρακτηρίσουν ως μαντινάδα. Πολλοί υποστηρίζουν ότι έχει την αρχή της στον αρχαίο Ελληνικό βίο. Συστηματική πάντως μελέτη που να δείχνει υπεύθυνα την παλαιότητα της μαντινάδας στην Κρήτη δεν έχει γίνει.
Για να χαρακτηριστεί ένα δίστιχο μαντινάδα πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις:
1) Να είναι γραμμένο στην Κρητική γλώσσα.
2) Να έχει λογικό νόημα.
3) Να διαθέτει ποιητικά στοιχεία, όπως πρωτοτυπία, ευρηματικότητα, φαντασία, αλληγορία και να δημιουργεί εικόνες.
Η μαντινάδα είναι ένα ποίημα σταθερής μορφής που ολοκληρώνεται σε δύο στίχους. Αυτό το είδος ποίησης είναι εύλογα πολύ δύσκολο, επειδή οι σκέψεις και το συναίσθημα πρέπει να εκφραστούν με πληρότητα μέσα σε ασφυκτικά όρια λέξεων. Οι χασμωδίες και οι επαναλήψεις λέξεων στην ίδια μαντινάδα πρέπει να αποφεύγονται. Αυτός είναι και ο λόγος που οι καλές μαντινάδες είναι λίγες.
Η μαντινάδα είναι η δημοτική ποίηση της Κρήτης, που δεν ζει στα βιβλία αλλά μέσα στο λαό, φυσική και απροσποίητη, αφού έρχεται από τη ζωή του, εκφράζει το χαρακτήρα του, την πνευματική του ανάπτυξη και το ήθος του, με φραστική δύναμη που αναβλύζει απ’ την κρυστάλλινη και πεντακάθαρη πηγή της γλώσσας, δίχως τίποτε το ψεύτικο και το περίτεχνο.
Μια απ’ τις σημαντικότερες κινητήριες δυνάμεις, που έδωσε ώθηση στη μαντινάδα και ακόνισε το μυαλό του Κρητικού για τη δημιουργία της, είναι ο συναγωνισμός. (Μονομαχίες λόγου με μαντινάδες στην «παρέα», στο γλέντι ή και στην καθημερινή κουβέντα.)
Τα περισσότερα απ’ τα παραπάνω στοιχεία ανιχνεύτηκαν και επιλεκτικά καταγράφηκαν, αποσπώμενα από το εξαιρετικό περιοδικό «Έρεισμα» (Τεύχος 5-6, Ιούλιος 1996) που εκδίδεται στα Χανιά από τον κύριο Χρήστο Μαχαιρίδη, γραμμένο από πλειάδα ικανότατων συνεργατών.
Αντιγράφω αποσπάσματα απ’ το σημείωμα του εκδότη, όπως το «Έρεισμα» των Χανίων.
Διαβάζουμε, λοιπόν, στην εισαγωγή:
«Θα πρέπει να αναχαιτίσω τους συμβιβασμούς μου. Να μάχομαι το χρόνο, οδόφραγμα στις διαδηλώσεις των αισθήσεων, που τουφεκίζει τη σκιά μου. Ν’ αγαπώ αυτή την πόλη και ν’ ανακαλύπτω με το χαμόγελο του ήλιου ανάμεσα στους γερασμένους δρόμους με τα ξεδοντιασμένα οδοστρώματα, τα ξυπόλητα πρωινά και τους λουλουδένιους καθρέφτες…
Δεν θέλω πια να γνωρίζω τα ονόματα των ανθρώπων που θέλουν να φαίνονται ως υπέρμαχοι του πολιτισμού, ενώ δεν είναι. –Περίπολα εμπάθειας στα πολιτιστικά μας δρώμενα. Ένας άθλιος εγωκεντρισμός παραμορφώνει τις προθέσεις τους και καταλήγουν να φλυαρούν με τη μοναξιά τους.
Εγώ θα εγκατασταθώ στην περιφέρεια της ομορφιάς.
Θ’ ανακαλύψω για άλλη μια φορά τον έρωτά μου για το λόγο και την τέχνη ξεφεύγοντας απ’ την πεζότητα της ζωής μου.
Θα λιποτακτήσω από το μέτωπο του κοινωνικού χρέους για χάρη τους ή θα παραμείνω μία σταγόνα μελάνης που στο λευκό κελί μου θ’ ασκητεύω».



Στο μετερίζι τσ’ ανθρωπιάς
και τση τιμής το χρέος,
εκεί θα στέκω ν’ απαντώ
κι ας είμαι ο τελευταίος!

votanognosia.gr: ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ!

votanognosia.gr: ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ!: H μεσογειακή διατροφή προστάτης του μυαλού ...

votanognosia.gr: ΓΙΑΤΡΟΣΟΦΙΑ!

votanognosia.gr: ΓΙΑΤΡΟΣΟΦΙΑ!: Τα 12 πιο παράξενα -αλλά επιτυχημένα-«γιατροσόφια» Τα κλασικά γιατροσόφια των παλιώ...

votanognosia.gr: ΓΙΑΤΡΠΣΠΦΙΑ Κ ΜΑΊΣΤΑ ΚΡΗΤΙΚΑ!

votanognosia.gr: ΓΙΑΤΡΠΣΠΦΙΑ Κ ΜΑΊΣΤΑ ΚΡΗΤΙΚΑ!: Κρητικά γιατροσόφια: Για πόνους αυτιών, δοντιών, στομάχου, λαιμού ΚΑΙ ψείρες, μυρμηγκιές... ...

votanognosia.gr: ΣταμναγκάθιΤο τέλειο αποτοξινωτικό!Ανά 100 g...

votanognosia.gr: Σταμναγκάθι


Το τέλειο αποτοξινωτικό!


Ανά 100 g...: Σταμναγκάθι Το τέλειο αποτοξινωτικό! Ανά 100 g ωμό, Θερμίδες (Kcal) 15, Πρωτεΐνες (g) 0,7, Υδατάνθρακες (g) 3,1, Λιπαρά (g) 0,1 Π...

Σύνδεσμος Γυναικών Κρήτης και Νήσων Αιγαίου: ΠΑΡΕΛΑΣΗ 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑΤΟ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟ Μ...

Σύνδεσμος Γυναικών Κρήτης και Νήσων Αιγαίου: ΠΑΡΕΛΑΣΗ 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
ΤΟ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟ Μ...: ΠΑΡΕΛΑΣΗ 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΟ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟ ΜΑΣ

!ΔΙΨΩ....ΔΙΨΩ...ΔΙΨΩ,,,,Ο ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΣ Ν.ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ!

Εκδόσεις Καζαντζάκη - Kazantzakis Publications

Στις 26 Οκτωβρίου 1957, στις 10 και 20' τη νύχτα, ο Νίκος Καζαντζάκης άφηνε την τελευταία του πνοή στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Freiburg της Γερμανίας. Η πιστή συντρόφισσα της ζωής του Ελένη του κλείνει τα μάτια. Τα τελευταία λόγια που άκουσε από τα χείλη του ήταν: «Διψώ! Διψώ». Τόσους ωκεανούς είχε αγναντέψει ο Οδυσσέας μα δεν είχε ξεδιψάσει.

Γράφει η πολυαγαπημένη του σύζυγος Ελένη Καζαντζάκη στον "Ασυμβίβαστο", ένα βιβλίο που έχει χαρακτηρισθεί ως η «βιογραφία του αιώνα».

—Διψώ!... Διψώ!... Διψώ!...
Μόνη στο προσκέφαλο του αγαπημένου μου, φώναζα όλους τους άγιους βοήθεια μου.
—Νίκος μου, Νίκος μου, του έλεγα, τριήμερος είναι, θα περάσει. Κουράγιο, αγάπη μου. Σήμερα το βράδυ ο πυρετός θα πέσει. Αύριο θα φέξει πάλι ο ήλιος, θαυμάσιος!
Τα έλεγα και τα πίστευα.
—Ναι... ναι..., έγνεφε ο Νίκος με το κεφάλι και μου ζητούσε νερό να ξεδιψάσει.
—Θυμηθείτε τον Μπέργκσον, την επιστράτεψη! Επιστρατέψετε τις δυνάμεις σας, σας ικετεύω!
—Ναι... ναι..., έγνεφε ο Νίκος και ζητούσε πάλι να πιει να ξεδιψάσει.
[…]
—Νίκος μου, Νίκος μου, φώναξα, με ακούς, αγάπη μου;
Έμεινε ακίνητος. Η «παιδική καρδιά» του χτυπούσε ακόμα. Η ανάσα του έγινε ακόμα πιο γρήγορη και πιο σύντομη. Πήρα το αριστερό του χέρι, μεταξωτό, ποτέ ιδρωμένο, το απόθεσα στο κεφάλι μου:
—Δώσ' μου την ευχή σου, Καλέ μου. Κάνε ν' ακολουθήσω πάντα το δρόμο, που χάραξες.
Το χέρι έμεινε ώρα πολλή πάνω στο κεφάλι μου. Ζεστό, μεταξωτό, πάντα δροσερό, όπως το αγαπούσα. Έπειτα το απόθεσα απαλά πάνω στα σεντόνια.

Ο Νίκος Καζαντζάκης δεν υπήρχε πια. Θα 'θελα ν' ανοίξω πόρτες και παράθυρα και να φωνάξω:
—Φεγγάρι, άστρα, δέντρα, νύχτα μαύρη, εσείς που τόσο αγάπησε, ο Καζαντζάκης σας δεν υπάρχει πια!

Γύρισα δίπλα του, τον κοίταζα πολλή ώρα. Του έκλεισα τα μάτια. Τα μάτια που ' χαν το χρώμα της ελιάς δε θα 'βλεπαν ποτέ πια τον ήλιο. Η πηχτή νύχτα του θανάτου, έκλεινε τον κύκλο της, τα τριάντα τρία χρόνια φως.

Όρθιος, όπως έζησε, παράδωσε την ψυχή του, σαν το βασιλιά, που αφού γλέντησε στο μεγάλο τραπέζι, σηκώθηκε, άνοιξε την πόρτα, και, χωρίς να στραφεί πίσω, διάβηκε το κατώφλι.

Ελένη Ν. Καζαντζάκη, Ο ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΣ, Εκδόσεις Καζαντζάκη

Η ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΜΙΛΑ ΚΡΗΤΙΚΑ!!

Η Αντιγόνη μιλά κρητικά

23 Οκτωβρίου 2013 στις 1:35 μ.μ.

Έρωντα ‘σαι αρματωμένος
Και για μάχη ορδινιασμένος.
Πάντα νικητής λογάσαι
δε δειλιάς και δε φοβάσαι.
Γέροντες μα και μικιούς,
θηλυκούς κι αρσενικούς
σκλάβους σου και δουλευτές σου
τσι ‘χεις βάλει στσι δουλειές σου.
Μπαίνεις, πόρτα δε χτυπάς
εις την κατοικιά τση νιας
και ξωμένεις στο λαιμό τζη
στ’ όμορφο το μάγουλό τζη.
                                       781-- 790
                  
   Μικιός=μικρός,  ξωμένω= διανυκτερεύω.

Φίλοι και συντοπίτες μου, προβάλετε να ιδείτε
Τη στράτα που πορεύγομαι να μεταδιγηθείτε.
Εδά το ύστερο ν-τως φως τ’ αμάθια μου  θωρούνε
και ήλιο δεν θα ξαναϊδούν, στον Άδη με λαλούνε.
Ο ύπνος ο παντοτινός στον Άδη θα με βάλει
να κολυμπήσω αζωντανή  στου Χάρου τ’ ακρογιάλι.
Νύφη δεν εστολίστηκα, δεν ήρθαν οι δικοί μου
να πούνε νυφοτράγουδα, να κάτσουν στην αυλή μου.
Σήμερα στεφανώνομαι, πέστε μου το παινάδι,
το Χάρο κάνω ταίρι μου  και πεθερό τον Άδη.
                                                         806-816
  Εδά=τώρα, λαλούνε=οδηγούν.


   Ο Πολυχρόνης Στιβακτάκης είναι από τα ορεινά Βορίζα του νομού Ηρακλείου (μπορείτε να δείτε τον χάρτη της Κρήτης). Είναι φωτογράφος, ορειβάτης, παίζει μαντολίνο, κάνει και μαντινάδες. Ξέρει να πήζει τυρί, ξέρει να κάνει και ξινόχοντρο. Είναι homo universalis Cretensis.  Η μεταγραφή της Αντιγόνης στο κρητικό ιδίωμα της κεντρικής Κρήτης (έχει τελειωμένο και τον Οιδίποδα Τύραννο) συνεχίζει την ωραία παράδοση του Γιώργη Ψυχουντάκη και του Παύλου Κοτανίδη που μεταγράφουν, αντίστοιχα, Όμηρο στα κρητικά και στα ποντιακά.

Πότε θα Κάνει Ξαστεριά; ποιός θα το αποφασίσει αυτό; ΕΜΕΙΣ; ΕΣΕΙΣ; ΟΙ ΑΛΛΟΙ;

ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΣΤΗ ΒΙΑΝΝΟ THΣ ΚΡΗΤΗΣ... Ντοκουμέντο ξεσκεπάζει τα ψέματα των ναζί

Κατερίνα Πολύζου | Κυριακή, 27 Οκτώβριος 2013 19:33

εκτύπωση email facebook twitter veoh

 

• Επιχείρηση Βιάννος: Οι στόχοι της ημέρας δεν εκπληρώθηκαν. Μέχρι στιγμής, 280 Ελληνες οι οποίοι προσπάθησαν να διαφύγουν κατά τους πυροβολισμούς σκοτώθηκαν. Τα χωριά Κάτω Σύμη και Πεύκος κάηκαν. Ο ανδρικός πληθυσμός της Ανω Βιάννου συνελήφθη. Τώρα, συνολικά έχουν συλληφθεί 310 άνδρες...

 

• Πρόκειται για ένα απόσπασμα από το σπάνιο έγγραφο-ντοκουμέντο που φέρνει σήμερα στο φως το «Εθνος της Κυριακής». Στο τηλεγράφημα που αποστέλλεται στα κεντρικά των ναζί στη Γερμανία στις 9 μ.μ. της 14ης Σεπτεμβρίου 1943, μετά το τέλος της πρώτης μέρας του Ολοκαυτώματος στη Βιάννο, περιγράφεται ότι οι δυνάμεις κατοχής στην Κρήτη... αναγκάστηκαν να δολοφονήσουν 280 Ελληνες, οι οποίοι επιχείρησαν να δραπετεύσουν. Τις επόμενες μέρες, ακόμη 121 άνδρες θα έβρισκαν φρικτό θάνατο από τις σφαίρες των κατακτητών...

Το έγγραφο, που συνεχίζει περιγράφοντας αντίστοιχα «στιγμιότυπα» από την Ιεράπετρα, όπου «δύο πολίτες πυροβολήθηκαν όταν προσπάθησαν να διαφύγουν αφού είχαν συλληφθεί», επιβεβαιώνει την πρακτική των Γερμανών να κατασκευάζουν χαλκευμένες αναφορές για τα αποτρόπαια εγκλήματά τους. Με την αναφορά τους αυτή, οι κατακτητές προσπαθούσαν να δημιουργήσουν τα επιχειρήματα που θα λειτουργούσαν ως άλλοθι των δολοφονιών τους εν όψει των δικαστηρίων ή της Ιστορίας.

Σε συνδυασμό με άλλες αντίστοιχες εκθέσεις-μαϊμού των ναζί, το συγκεκριμένο τηλεγράφημα εντάσσεται πλέον ως ισχυρό όπλο στη φαρέτρα της Ελλάδας για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, θέμα που έχει «ανάψει» τον τελευταίο καιρό, όχι μόνο στη χώρα μας και τη Γερμανία αλλά και μέσω δημοσιευμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.
 

 

Το τηλεγράφημα εντόπισε ο καθηγητής Μάρτιν Ζέκεντορφ στα γερμανικά αρχεία και το εμπιστεύτηκε στον Αριστομένη Συγγελάκη, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών. «Οπως έχει τεκμηριώσει ο ηρωικός επιζήσας και μαχητικός διεκδικητής των γερμανικών αποζημιώσεων Αργύρης Σφουντούρης για το Δίστομο, καθώς και ο καθηγητής Κριστόφ Σμινκ-Γκουστάβους για τους Λυγκιάδες, στις χαλκευμένες αναφορές των Γερμανών ναζί, τα ολοκαυτώματα χαρακτηρίζονταν ως ''αναπότρεπτες απώλειες στο πλαίσιο πολεμικών επιχειρήσεων'', ενώ επρόκειτο απλώς για μαζικές εκτελέσεις και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας», δηλώνει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Αρ. Συγγελάκης. «Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το Κομμένο της Αρτας, όπου τα χαράματα της 16ης Αυγούστου 1943 εκτελέστηκαν 317 αθώοι πολίτες, ανάμεσά τους ο γαμπρός, η νύφη, οι συγγενείς τους και οι καλεσμένοι τους. Κι όμως, το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα δικαιολογήθηκε στις αναφορές της Βέρμαχτ ως εξολόθρευση των ανταρτών, ενώ ούτε ένας εξ αυτών δεν ήταν στο χωριό!».
 

Προσχεδιασμένο έγκλημα
 

Εκτός από τις προκατασκευασμένες εκθέσεις των Γερμανών που η μία μετά την άλλη εντοπίζονται στα γερμανικά αρχεία, φωτογραφίες που ανίχνευσε ο καθηγητής Κριστόφ Σμινκ-Γκουστάβους στο στρατιωτικό αρχείο της Βέρμαχτ πιθανώς συμπληρώνουν το σκηνικό του προσχεδιασμένου εγκλήματος στη Βιάννο. Παρόλο που οι φωτογραφίες δεν βρέθηκαν με επεξηγηματικές λεζάντες, πιθανότατα η επίσκεψη που καταγράφουν σχετίζεται με το ολοκαύτωμα που θα ακολουθούσε.

Πιτσιρικάδες «περιεργάζονται» Γερμανό στρατιώτη στη Βιάννο

 

Στις εικόνες, που έμειναν στο σκοτάδι περισσότερα από 60 χρόνια, καταγράφεται ένας Γερμανός αξιωματικός να πραγματοποιεί επίσκεψη στα χωριά της Βιάννου έξι εβδομάδες πριν από το ολοκαύτωμα. Ο ένοπλος ναζί έφτασε με μια μοτοσικλέτα και μαζί του είχε έναν στρατιώτη που εκτελούσε χρέη φωτογράφου.Στα ντοκουμέντα καταγράφεται η «αυτοψία» που έκανε ο κατακτητής προκειμένου να διαπιστώσει αν στο χωριό κρύβονταν μέλη της Αντίστασης. Από το υλικό φαίνεται ότι συνάντησε συμπαθητικές γριούλες, παιδιά και κατοίκους που του προσέφεραν την κρητική φιλοξενία. Ενάμιση μήνα μετά, η διαταγή του Γερμανού διοικητή του Ηρακλείου, στρατηγού Μίλερ, ήταν: «Καταστρέψατε την επαρχία Βιάννου. Εκτελέσατε πάραυτα, χωρίς διαδικασία, τους άρρενες που είναι πάνω από 16 ετών καθώς και όλους όσοι συλλαμβάνονται στην ύπαιθρο, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας».
 

«Μόνο από τον Αμιρά, το χωριό μου, δολοφόνησαν 114 συγχωριανούς μας. Ανάμεσά τους και ο παππούς μου Αριστομένης, οι τρεις αδελφοί του, Παύλος, Ιωάννης και Ματθαίος, και ο πατέρας τους Νικόλαος. Συνολικά πέντε άτομα από το ίδιο σπίτι! Δύο ακόμα αδέλφια του παππού μου στήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα αλλά επέζησαν. Από την ευρύτερη οικογένεια μετράμε πολύ περισσότερους νεκρούς», διηγείται ο Αριστομένης Συγγελάκης.



 

Ελληνες άμαχοι υποδέχονται με λευκές σημαίες τους κατακτητές. Αργότερα εκτελούνταν ως... αντάρτες

 

• Ο απολογισμός της βαρβαρότητας των ναζί σε όλη την Ελλάδα είναι φρικιαστικός: Συνολικά σημειώθηκαν 90 ολοκαυτώματα πόλεων και χωριών σε όλη την Ελλάδα. Περισσότεροι από 56.000 αθώοι πολίτες εκτελέστηκαν, 105.000 κατέληξαν όμηροι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκαστικής εργασίας και ελάχιστοι εξ αυτών επέζησαν. Επίσης, 1.770 χωριά καταστράφηκαν, 400.000 σπίτια πυρπολήθηκαν. Οι συνολικές απώλειες, λόγω των εκτελέσεων, της πείνας, των ασθενειών και της υπογεννητικότητας κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ανήλθαν σε 1 εκατ. ανθρώπους ή στο 13,5% του ελληνικού πληθυσμού, δηλαδή το υψηλότερο ποσοστό σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μια αληθινή γενοκτονία ήταν το τίμημα που πλήρωσε η Ελλάδα επειδή δεν υποτάχθηκε στις απάνθρωπες ορδές του φασισμού.

«68 χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου και 23 χρόνια μετά την επανένωση της Γερμανίας, τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας στην Ελλάδα δεν έχουν ακόμα δικαιωθεί. Μία από τις πιο μαύρες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας παραμένει ανοιχτή και ρίχνει βαριά τη σκιά της απαιτώντας ηθική δικαίωση και ειλικρινή μεταμέλεια του γερμανικού κράτους για όλα όσα το Γ' Ράιχ προξένησε στον λαό μας», τονίζει ο Αριστομένης Συγγελάκης. Οπως περιγράφει, στο Εθνικό Συμβούλιο, βασικό ρόλο διαδραματίζει ο Μανώλης Γλέζος, πρόεδρός του και σύμβολο της Εθνικής Αντίστασης, ο οποίος -μαζί με τους προέδρους των αντιστασιακών οργανώσεων Στ. Ζαμάνο, Β. Μπρακατσούλα και Χρ. Τζιντζιλώνη- πρωταγωνίστησε στις εργασίες του συνεδρίου στη Βιάννο.




 

Το τηλεγράφημα ντοκουμέντο για τα ψέματα των ναζί

 

«Αυτά τα ντοκουμέντα που έρχονται σήμερα στο φως στηρίζουν τον δίκαιο του αγώνα μας. Ηδη το θέμα έχει αναζωπυρωθεί και γίνονται πολλές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στο Εθνικό Συμβούλιο υπάρχει κλίμα ενότητας και συμμετοχή όλων. Ξέρουμε ότι χρειάζεται η συμβολή όλων μας για να δικαιωθεί ο αγώνας μας. Υστερα από δεκαετίες αδιαλλαξίας και περιφρόνησης, στη Γερμανία φαίνεται να ωριμάζει η ιδέα της καταβολής των οφειλών ή έστω του συμψηφισμού τους», καταλήγει ο Αρ. Συγγελάκης.

ΑΠ. ΒΑΒΥΛΗΣ

Επιστολή διαμαρτυρίας για δημοσίευμα του «Εθνους της Κυριακής»

Την έντονη διαμαρτυρία του για δημοσίευμα του «Εθνους της Κυριακής» εκφράζει μέσω επιστολής του ο Απόστολος Χρ. Βαβύλης.

Αναφερόμενος στο ρεπορτάζ της 20ής Οκτωβρίου 2013 για τις δραστηριότητες του καταζητούμενου επιχειρηματία Αναστάσιου Πάλλη, με τίτλο «Ο κύριος ''ναύαρχος'' με τα χίλια πρόσωπα και τις αμέτρητες απάτες», ο κ. Βαβύλης, μεταξύ άλλων, επισημαίνει: «Διαμαρτύρομαι εντονότατα για το απαράδεκτο σχόλιο που συνδέει το όνομά μου με το όνομα του καταζητουμένου κ. Πάλλη, διότι εκτός από τους γελοίους συσχετισμούς που "βρήκε" ο συντάκτης σας μάλλον "ξέχασε" τη σημαντικότατη διαφορά μας: το γεγονός δηλαδή ότι εγώ απηλλάγην από όλες τις άδικες εναντίον μου κατηγορίες.

Είναι προφανές ότι ο μόνος λόγος αναφοράς/συσχετισμού του ονόματός μου με το όνομα του κ. Πάλλη είναι για να δώσουμε στους αδαείς "τροφή" και σενάρια συνωμοσιολογιών, υπηρεσιών ασφαλείας κ.λπ., κ.λπ., κοινώς να δημιουργήσουμε περισσότερο ενδιαφέρον για ό,τι γράφηκε...».

ethnos.gr - ΜΑΡΙΑΣ ΨΑΡΑ

«Το χώμα της Κρήτης έφτιασε το αίμα μου – αυτό θέλω να το πιει…

ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ! & ΤΩΡΑ & ΠΑΝΤΑ!

• 
• 

Το πρωί της 26ης Οκτωβρίου 1957 ο Νίκος Καζαντζάκης άφηνε την τελευταία του πνοή στην κλινική του Φράιμπουργκ. Χτυπημένος από τη λευχαιμία έδινε τη μάχη για να παραμείνει στη ζωή-ήθελε ο ίδιος να ζήσει μέχρι το 1966! Αλλά δεν πρόλαβε. Ο θάνατός του προκάλεσε θλίψη σε ολόκληρη την Κρήτη που είχε να νιώσει τέτοιο πένθος από τότε που έφυγε ο Βενιζέλος, το 1936.

ΣΧΕΤΙΚΑ VIDEO
• Η κηδεία του Νίκου Καζαντζάκη

του Κώστα Μπογδανίδη
Ο Μάριος Πλωρίτης περιγράφει μια σκηνή με τον Νίκο Καζαντζάκη λίγο πριν πεθάνει. Όταν τον ρώτησε για την Ελλάδα.
-Η Ελλάδα είναι η μεγάλη Μάνα, έκανε ζωηρά. Δεν έχει σημασία κι αν βρίσκομαι μακριά της. Την Ελλάδα την έχω μέσα μου. Και πιο πολύ την Κρήτη… Έπειτα, κι εδώ που βρισκόμαστε είναι Ελλάδα. Την Αντίπολη δεν τη χτίσανε Έλληνες, Ίωνες; Μα είτε εδώ, είτε αλλού, η Ελλάδα μ’ ακολουθεί παντού και πάντα…
Έπειτα, πρόστεσε πιο χαμηλόφωνα:
-Όμως θέλω να πεθάνω στην Κρήτη. Είναι η γη μου. Εκεί στο Κάστρο (Ηράκλειο). Κι αν δεν προφτάσω να πεθάνω εκεί, εκεί θέλω να με θάψουνε. Το χώμα της Κρήτης έφτιασε το αίμα μου – αυτό θέλω να το πιει…
Το πρωί της 26ης Οκτωβρίου 1957 ο Νίκος Καζαντζάκης άφηνε την τελευταία του πνοή στην κλινική του Φράιμπουργκ. Χτυπημένος από τη λευχαιμία έδινε τη μάχη για να παραμείνει στη ζωή-ήθελε ο ίδιος να ζήσει μέχρι το 1966! Αλλά δεν πρόλαβε. Ο θάνατός του προκάλεσε θλίψη σε ολόκληρη την Κρήτη που είχε να νιώσει τέτοιο πένθος από τότε που έφυγε ο Βενιζέλος, το 1936.
Ο Kαζαντζάκης είχε προσβληθεί πριν οκτώ χρόνια από λευχαιμία και βρισκόταν κάτω από συνεχή ιατρική παρακολούθηση. H αρχή του τέλους σήμανε έπειτα από ένα ισχυρό εμβόλιο που έκανε, παρά τις αντίθετες συστάσεις των γιατρών του, εναντίον διαφόρων νόσων, προκειμένου να ταξιδέψει στην Iαπωνία και την Kίνα, επίσημα καλεσμένος της κινεζικής κυβέρνησης.
Tο ταξίδι έγινε, αλλά η επιστροφή τον βρήκε καταβεβλημένο. Mπήκε για θεραπεία στο εθνικό νοσοκομείο της Kοπεγχάγης και στη συνέχεια στην πανεπιστημιακή κλινική του Φράιμπουργκ, όπου χτυπήθηκε από γρίππη, που ήταν η χαριστική βολή.
Το Ηράκλειο ήταν για τον Καζαντζάκη η πατρίδα στην οποία πάντα επέστρεφε. Τώρα θα ερχόταν για την μόνιμη κατοικία του. Ήσυχος και ήρεμος. Λεύτερος που συνήθιζε να λέει. Και χωρίς να τον κυνηγούν οι σκοταδιστές, όλοι όσοι δεν μπορούσαν να δουν μπροστά.
Η εκκλησία
Από το 1930 η Ορθόδοξη εκκλησία τον είχε βάλει στο μάτι: έκανε μήνυση και δίκασε τον Καζαντζάκη και τον Δημήτρη Γληνό για ένα άρθρο τους σε λογοτεχνικό περιοδικό. Το 1954 άρχισε ο πνευματικός διωγμός εναντίον του μεγάλου συγγραφέα .
Ο πάπας της Ρώμης απαγόρευσε την κυκλοφορία του «ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΠΕΙΡΑΣΜΟΥ». Τον ίδιο χρόνο ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής αποδοκιμάζει με αηδία τις "βλαστήμιες"του μαέστρου της λογοτεχνίας κατά τον θεάνθρωπο και ζητά να μην επιτραπεί η μετάφραση των βιβλίων του στα Ελληνικά.
Ο Μητροπολίτης της Χίου κάνη αίτηση στην Ιερά Σύνοδο απαιτώντας τον αφορεσμού του άθεου και την ποινική καταδίκη του από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων επίσης καταδικάζει τα βιβλία του βλάσφημου.
Η Ιερά Σύνοδος καταράστηκε με μίσος και αφόρεσε τον Καζαντζάκη. Για να γίνει έγκυρη ο αφορισμός του χρειαζόταν την συγκατάθεση του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Η Ανωτάτη εξουσία της Ορθόδοξης εκκλησίας έκανε αίτηση στον Πατριάρχη Αθυναγορα της Κωνσταντινούπολης και ζήτησε να αφορεσθη επίσημα ο «γιος του Σατανά». Στα αρχεία πάντως του Πατριαρχείου δεν βρέθηκε ποτέ επίσημος αφορισμός…
Συνάμα ζητά επιμόνως την απαγόρευση των αισχρών έργων του και την ποινική τιμωρία του από τον Αρειο πάγο, το Εφετικό δικαστήριο και τον εισαγγελέα Αθηνών.
                                Ο θάνατος
Η σορός του Νίκου Καζαντζάκη έφτασε στην Αθηνα στις 4 Νοεμβριου του 1957  και ο Αρχιεπίσκοπος των Αθηνών Θεόκλητος άρπαξε την  ευκαιρία να πάρει εκδίκηση ενάντια στον «αθυρόστομο  υβριστή και συκοφάντη».
Ορθόδοξος σύλλογος έστειλε τηλεγράφημα στον Μητροπολίτη Κρήτης και σε όλη την ιεραρχία να αρνηθούν σφοδρά όλα τα ιερά μυστήρια στον αντίχριστο νεκρό και να μην επιτραπεί η κηδεία του σε κανένα νεκροταφείο της εκκλησιάς. Το τετραπέρατο μυαλό το Αριστοτέλη Ωνάση έσωσε την Ελλάδα …Το ίδιο απόγευμα διέθεσε ένα έκτατο αεροπλάνο της Ολυμπιακής και μετέφερε την σορό του.
Πάντως όταν το αεροπλάνο προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, μια τεράστια ανθρωποθάλασσα υποδέχτηκε τον γιο της Κρήτης. Χιλιάδες Καστρινοι, άνθρωποι της παγκόσμιας τέχνης, του θεάτρου, της πολιτικής και των τοπικών αρχών περίμεναν με θλίψη τον διάσημο νεκρό. Το φέρετρο τοποθετήθηκε στον Μητροπολιτικό ναό του Άγιου Μήνα με την έγκριση του Μητροπολίτη της Κρήτης Ευγένιου που αψήφησε τις απειλές της Ιεραρχίας και έψαλε μια σύντομη επιμνημόσυνο δέηση. Βρακοφόροι Κρητικοί και κοπελιές του Λυκείου με εθνικές ενδυμασίες και μαύρες μαντίλες στάθηκαν δίπλα στο φέρετρο. Εκατοντάδες στέφανα κατατέθηκαν στην τιμή του Κρητικού και το λαϊκό προσκύνημα κράτησε μέχρι αργά τα μεσάνυχτα.
Κάθε δρόμος και σοκάκι του Κάστρου είχε σκεπαστεί από μια τεράστια πυκνή ανθρωποθάλασσα που θρηνούσε σιωπηλά και με αξιοπρέπεια τον μεγάλο νεκρό. Στα μπαλκόνια και καταστήματα κυμάτιζαν Εθνικές θλιμμένες σημαίες. Έκλεισαν τα σχολειά , άνοιξαν παράθυρα και πόρτες και ξεμύτισαν έξω οι Καστρινοί για να αποχαιρετήσουν τον συμπατριώτη τους.
Ο Μητροπολίτης Ευγένιος έψαλε την νεκρώσιμη ακολουθία παρουσία του πρωτοσύγκελου αρχιμανδρίτη Φιλόθεου Βουζουνεράκη(μετέπειτα μητροπολίτη Ιεραπύτνης και Σητείας) Ο δήμαρχος του Ηρακλείου, ο συναρχηγος των Φιλελευθέρων Γεώργιος Παπανδρέου, Ο Νορβηγός συγγραφέας Μαξ Ταου, πρυτάνεις του Πανεπιστημίου, ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων και διάφοροι λογοτεχνικοί σύλλογοι προσφώνησαν και τίμησαν με γενναιοδωρία τον μεγαλύτερο λογοτέχνη του αιώνα μας.
Η Δημοτική μουσική του Ηρακλείου προηγήθηκε της νεκρικής πομπής παίζοντας τον Κρητικό ύμνο .Το φέρετρο συνόδευσαν βρακοφόροι και κοπελιές του Λυκείου κρατώντας τα κατατεθέντα στέφανα . Ακολούθησαν η χήρα του νεκρού Ελενη Καζαντζάκη, οι αδελφές του Αναστασία και Μαρία , και Έλληνες επίσημοι. Πήραν σειρά οι φοιτητές της παιδαγωγικής Ακαδημίας και άνθρωποι των γραμμάτων και θεάτρου κρατώντας τα βιβλία του Καζαντζάκη και πίσω ακολούθησε χιλιάδες λαός. Σαν τοποθετήθηκε ο νεκρός μέσα στον πρόχειρο τάφο στην γη που τον γέννησε, η Ελλάδα ολόκληρη έγειρε το κεφάλι και τον μοιρολόγησε. Αυτή την συγκινητική εικόνα ζωγράφισαν οι Ελληνικές εφημερίδες. Η Φιλαρμονική του Δήμου έπαιξε ξανά με δέηση τον ύμνο της Κρήτης : “Από φλόγες η Κρητη ζωσμένη τα βαριά της τα σίδερα σπα και σαν πρώτα χτυπιέται χτυπά και γοργή κατεβαίνει. ” …

ΠΗΓΕΣ:
-Κ.Μπογδανίδης
-Εφημερίδα «ΠΑΤΡΙΣ»
-Νέα Εστία, Ν.Καζανζάκης
-Δ.Γκιώνης
-Ελ.Κατσουλάκη
_Ιστορικό Μουσείο Κρήτης

Ασκητική - Νίκος Καζαντζάκης

"Ξέρω τώρα.Δεν ελπίζω τίποτα,δε φοβούμαι τίποτα,
λυτρώθηκα από το νου κι απο την καρδιά,ανέβηκα πιο πάνω,είμαι λεύτερος.Αυτό θέλω.Δε θέλω τίποτα άλλο.
Ζητούσα ελευτερία."
 

~Νίκος Καζαντζάκης, 18 Φεβρουαρίου 1883 - 26 Οκτωβρίου 1957~

Homo Universalis: Ν ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ – ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΤΟΥ

Homo Universalis: Ν ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ – ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΤΟΥ: Το 1966 τό Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο παρουσίασε ,σέ σκηνοθεσία Μάνου Κατράκη τον ''Καπετάν Μιχάλη'' τού Νικου Καζαντ...

ΑΝΑΘΕΜΑ ΤΟΝ ΠΟΥ ΞΕΔΙΨΑΣΕ....

ΑΝΑΘΕΜΑ ΤΟΝ... ΠΟΥ ΞΕΔΙΨΑΣΕ... ΤΗ ΖΩΗ

Σοβαρό είναι το πρόσωπο της Κρήτης, πολυβασανισμένο. Μαδάρες γυμνές, τραχιές, αγέλαστες. Κοιτάζεις από το αεροπλάνο την Κρήτη ν' απλώνεται στη θάλασσα και νοιώθεις  πως αληθινά το νησί τούτο είναι γιοφύρι ανάμεσα στις τρεις ηπείρους. Σημαδεμένο κι απ' τις τρεις τούτες Μοίρες. Για πρώτη φορά στην Ευρώπη πήδηξε  και έχτισε φωλιά στην Κρήτη το πεινασμένο αρπαχτικό πουλί  που το λέμε πνεύμα. Άπλωσε τις φτερούγες του στο Κρητικό χώμα και γέννησε τον μυστηριώδη, βουβό ακόμα, όλο ζωή, χάρη, κίνηση και λαμπρότητα Κρητικό πολιτισμό.
Η Κρήτη έχει αληθινά κάτι το πανάρχαιο, το άγιο, το πικραμένο και υπερήφανο που έχουν οι χαροκαμένες μάνες που γέννησαν παλικάρια. ΄Εχει τόσο πολύ πολεμήσει και υποφέρει η γης ετούτη, έχει τόσο πολύ συνηθίσει το θάνατο, που τον ξεφοβήθηκε πια και μπορεί να γελάει και να παίζει μαζi του

 

 Οι Κρητικοί, αλήθεια, αγαπούν παράφορα τη ζωή και συνάμα ποτέ δεν φοβούνται το θάνατο.
 Ένα βράδυ μπήκα  σε ένα φτωχικό χαμόσπιτο σ' ένα Σφακιανό χωριό. Ο γέρος καπετάνιος με τη μαύρη φέσα του, ο Κυριάκος Σπεριλάκης, κάθονταν πλάι στα τζάκι και κάπνιζε ένα μακρύ τσιμπούκι . Κάθησα δίπλα του. Έφερα την κουβέντα στο θάνατο.  Στράφηκε ο γέρο Σφακιανός και  μου είπε
 -Χαρά στον άνθρωπο παιδί μου, που βάνει δυο φορές τη μέρα στο νού του το «θάνατο»...     

 

Κι ένας άλλος γέρος εκατοχρονίτης στον κάμπο της Μεσσαράς μου είχε πει μια μέρα ένα μεγάλο λόγο. Τον ρώτησα:
-Πώς σου φάνηκε, παππού, η ζωή αυτή στα εκατό αυτά χρόνια:
-Σαν ένα ποτήρι κρύο νερό, μου αποκρίθηκε,
-Και διψάς ακόμη, παππού;
Στράφηκε και με κοίταξε με τα θολό μικρούτσικα μάτια του, σήκωσε τη χερούκλα του σα να καταριόταν και είπε:
-Ανάθεμα τον που ξεδίψασε!
Οι δυσκολίες και οι τραχύτητες της ζωής δεν λυγίζουν την Κρητική ψυχή.
Αντίθετα την πυρώνουν και την δυναμώνουν. Γέρικη , αβόλευτη, τραχιά είναι η γη της Κρήτης, Κι όταν τα βουνά της κι οι θάλασσες ή οι ψυχές που πλάστηκαν από τέτοιους βρόχους και τέτοια αρμύρα δεν σου επιτρέπουν ούτε στιγμή να βολευτείς, να γλυκαθείς, να πεις: Φτάνει

 Τότε η Κρήτη έχει κάτι το απάνθρωπο, δεν ξέρω πια αν αγαπάει ή αν μισεί τα παιδιά της, ένα μονάχα ξέρω: ότι τα μαστιγώνει ως το αίμα. Υπάρχει και κάτι άλλο στην Κρήτη, υπάρχει κάποια φλόγα -ας την πούμε ψυχή -κάτι πιο πάνω από τη ζωή κι από το θάνατο, που είναι δύσκολο  να το ορίσεις, δηλαδή, να το περιορίσεις. Υπάρχει αυτή η περηφάνεια, το πείσμα, η παλικαριά, η αψηφισιά και μαζί τους κάτι άλλο, ανέκφραστο κι αστάθμητο, που σε κάνει να χαίρεσαι που είσαι άνθρωπος, Να χαίρεσαι, μα και συνάμα να σου δίνει μεγάλη ευθύνη, διότι ενώ νοιώθεις πως έχεις χρέος να κάμεις ότι μπορείς για να σώσεις αυτό το λαό, εκείνος βλέπει την προσπάθεια σου με ειρωνεία και περιφρόνηση. Δεν έχει την ανάγκη κανενός για να σωθεί.  Σώζει δε σώζεται.
΄Ενα μονάχα σου μένει τότε: να δοκιμάσεις να γίνεις άξιος αυτού του λαού, να κερδίσεις τη δύναμη τηςψυχής, που ποτέ δεν καταδέχτηκε ν' απατήσει τον εαυτό του ή τους άλλους και που πάντα τολμάει ν' αντικρίζει, πρόσωπο με πρόσωπο, τη Θεά εκείνη που δεν κάνει χατίρια και δεν κάθεται στα πόδια κανενός, την αγέλαστη κι αδάκρυτη θεά, την ευθύνη.
Νίκος Καζαντζάκης.

Αναρτήθηκε από ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ στις Τρίτη, Οκτωβρίου 30, 2012

ΚΡΗΤΙΚΗ ΛΥΡΑ

Η λύρα δια μέσου των χρόνων

Η λύρα είναι ένα έγχορδο μουσικό όργανο, γνωστό για τη χρήση του στην Κλασική Αρχαιότητα.

Κλασσική Αρχαιότητα
Η λύρα της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Κλασικής Αρχαιότητας συνόδευε την απαγγελία στίχων. Αν και γενικά πιστευόταν ότι την κατασκεύασε πρώτος ο Θεός Απόλλωνας, σύμφωνα με τη μυθολογία, εφευρέτης της θεωρείται ο Θεός Ερμής. Η λύρα της κλασικής αρχαιότητας είναι παρόμοια σε εμφάνιση με μικρή άρπα, αλλά με ορισμένες διαφορές. Αποτελούνταν από το αντηχείο, τους δύο βραχίονες και το ζυγό. Παιζόταν με τα χέρια με χρήση πένας (πλήκτρο), σαν κιθάρα ήσαντούρι, και όχι σαν άρπα. Τα δάκτυλα του ελεύθερου χεριού φιμώνουν τις ανεπιθύμητες συμβολοσειρές στην απήχηση.Αρχικά είχε 7 ή 8 χορδές, η καθεμιά από τις οποίες είχε κι ένα ιδιαίτερο όνομα. Ο ήχος της έμοιαζε με αυτόν της κιθάρας, αν και ήταν ξερός. Αργότερα εμφανίστηκαν και εννιάχορδες λύρες.


Βυζαντινή Περίοδος
Στην περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ο όρος "λύρα" (Λατινικά: lūrā) χρησιμοποιούταν για να περιγράψει ένα αχλαδόμορφο μουσικό όργανο που παιζόταν με δοξάρι, αντίστοιχο του Ραμπάμπ (Rabab) που παιζόταν στον Αραβικό κόσμο της εποχής. O Πέρσης γεωγράφος Ibn Khurradadhbih του 9ου αιώνα, αναφερόμενος στην λεξικογραφική καταγωγή των μουσικών οργάνων της εποχής κατέγραψε την λύρα με δοξάρι (lūrā), μαζί με το εκκλησιαστικό όργανο (urghun), το shilyani (πιθανότατα ένα είδος άρπας), το salandj σαν τα τυπικά όργανα των Βυζαντινών . Όμοια τρίχορδα όργανα με δοξάρι, απόγονοι της βυζαντινής lūrā εξακολοθούν να παίζονται μέχρι σήμερα σε μετα-Βυζαντινές περιοχές, όπως για παράδειγμα, η Γκαντούλκα της Βουλγαρίας, η Κρητική λύρα της Κρήτης και των Δωδεκανήσων, η λύρα της Καλαβρίας Ιταλίας και η Πολίτικη Λύρα ή (Πολίτικος κεμεντζές) στην Κωνσταντινούπολη, Τουρκία

Μετεξέλιξη της Βυζαντινής λύρας με δοξάρι (lura) είναι οι σύγχρονες αχλαδόσχημες και φυαλόσχημες λύρες που χρησιμοποιούνται σε διάφορες περιοχές των Βαλκανίων και της Μικράς Ασίας και παίζονται με δοξάρι. Ακουστικά, έχουν κάποια ομοιότητα με το βιολί. Διαφορετικός όμως είναι ο τρόπος που κρατείται η λύρα, καθώς δεν ακουμπάει το σκάφος της στον λαιμό/κάτω γνάθο του οργανοπαίκτη όπως το βιολί αλλά ακουμπάει συνήθως στο γόνατο του όταν είναι καθιστός, η στηρίζεται στην κοιλιακή χώρα όταν είναι όρθιος. Στην Ελλάδα, χρησιμοποιείται κυρίως στην Κρήτη (κρητική λύρα, αχλαδόσχημη), τα Δωδεκάνησα, (ιδιαίτερα στη Κάσο και την Κάρπαθο, ενώ στη Ρόδο παιζόταν μέχρι την δεκαετία του '60, για να επανεμφανιστεί πρόσφατα χάρη στην παρουσία του Ροδίτη Γιάννη Κλαδάκη), αλλά και στην βόρεια Ελλάδα. Οι Ρωμιοί τηςΚωνσταντινούπολης είχαν την πολίτικη λύρα (αχλαδόσχημη) και τέλος οι Πόντιοιχρησιμοποιούν τη φυαλόσχημη λύρα που λέγεται κεμεντζές, ή ποντιακή λύρα.
Οι νεότερες λύρες έχουν 3 χορδές και λόγω του έντονου ακουστικά χαρακτήρα τους, αποτελούν το κύριο όργανο (solo) με συνηθισμένη την συνοδεία άλλων οργάνων, όπως το λαούτο, το νταούλι, τη τσαμπούνα, το μαντολίνο κτλ.

Καζαντζάκης: Ασκητική

Καζαντζάκης: Ασκητική

ΡΑΚΗ Η ΤΣΙΚΟΥΔΙΑ; ΙΔΟΥ Η ΑΠΟΡΙΑ!!

Το… μεγάλο “Κρητικό” δίλημμα: Ρακή ή Τσικουδιά;

Το 1989 ψηφίστηκε ο με αρ. 1576/89 κανονισμός της ΕΟΚ για τα οινοπνευματώδη ποτά στον οποίο οι Τούρκοι κατοχύρωσαν το όνομα «raki» και οι Έλληνες τα ονόματα ‘τσίπουρο Τυρνάβου, τσίπουρο Μακεδονίας, τσίπουρο Θεσσαλίας και τσικουδιά Κρήτης. Συνεπώς από το 1989 η ρακή στην Ελλάδα λέγεται πια επίσημα τσικουδιά, αν και η ονομασία ρακή είναι ελληνική λέξη.
Του ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΥ (ΜΑΚΗ) ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ
(Προέδρου Κρητων Α. Παρασκευής Αττικής, Δ/ντη Υπ. Πολιτισμού)
Β.  Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΡΑΚΗ Ή ΤΣΙΚΟΥΔΙΑ
Η ρακή ή τσικουδιά ονομάζεται ρακή, επειδή είναι απόσταγμα που παράγεται από στέμφυλα ή κρητικά στράφυλα από ρώγες ή αρχαία ελληνικά ραξ ή ιωνικά ρωξ  – ρώγες σταφυλιών, από το ραξ  > ρακή,  πρβ και λατινικά racemus (ιταλικά racimolo ) = o βότρυς σταφυλής, το τσαμπί, Racemite Bacchus = ο βοτρυοφόρος Βάκχος (= ο Διόνυσος) κ.α. Η ρακή λέγεται και τσικουδιά, επειδή τα στέμφυλα στην Κρήτη λέγονται και τσίκουδα. Η λέξη τσίκουδα, ενικός τσίκουδο, είναι παραλλαγή της λέξης κόκκοι  ή    κούκουδα ή κουκούτσια κ.α. Σε άλλα μέρη της Ελλάδος τα στέμφυλα ονομάζονται και τσίπουρα οπότε εκεί η ρακή λέγεται και τσίπουρο. Οι λέξεις τσαμπί > τσάμπουρα > τσίπουρο… και κόκκος > κουκούτσια >  τσικ-ουδα … = ηχοποιητικές. Η κρητική τσικουδιά ή ρακή (με η, η ρακή) είναι διαφορετικό ποτό από το τούρκικο ρακί (με ι, το ρακί), αφού αυτό είναι όπως το ούζο, δηλ. έχει γλυκάνισο και διπλή απόσταξη, ενώ η τσικουδιά όχι.
Γ. Η ΤΣΙΚΟΥΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΥΓΕΝΕΙΑ & ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Η τσικουδιά στην Κρήτη πέραν των άλλων είναι ένδειξη φιλίας και ευγενείας, καθώς και εργαλείο κοινωνικής επικοινωνίας. Δεν υπάρχει νοικοκυριό στην Κρήτη, χωρίς ένα μπουκάλι τσικουδιά άμεσα διαθέσιμο κάθε στιγμή. Με μια τσικουδιά  οι Κρητικοί εύχονται, αλλά και υποδέχονται τους επισκέπτες τους, μ΄ αυτήν  συζητούν και χωρατεύουν στα καφενεία, μ ‘ αυτή ξεπερνούν τις λύπες τους  και μ’ αυτή λύνουν  τις διαφορές τους.
_Μωρέ κοπέλι κρητικό, ιντάχεις μες στη βράκα;
Δυο βολαράκια ζάχαρης και μια μπουκάλα ράκα!
_Μπορεί να χωριστήκαμε μα η φιλιά μας μένει
Ένα ποτήρι τσικουδιά πάντα θα σε προσμένει
_Σύντεκνε βάλε τσικουδιά κι εγώ θα πω μια μαντινάδα
να βγούμε εις την όρεξη να πάμε για καντάδα.
_Πες τη μαντινάδα, σύντεκνε, κι εγώ θενα φροντίσω
να φέρω τσικουδιά καλή, για να σ’ ευχαριστήσω.
_Γλέντα και  πίνε ,σύντεκνε, ρακή, του χρόνου ποιος το ξέρειγη θα πεθάνεις, γη θα ζεις, γη θα ‘σαι σ’ άλλα μέρη.
_Σήφη, κόπιασε να κεράσω μια τσικουδιά και ό,τι είπαμε νερό κι αλάτσι.
_Μανώλη, στην υγειά σου και ο θεός να μας τη μακραίνει .. τη ζωή.
Η επίσκεψη σε σπίτι Κρητικού χωρίς κέρασμα θεωρείται αγένεια ή δήλωση έχθρας και  η όλη διαδικασία του κεράσματος αποτελεί μια τελετουργία, ο σκοπός της οποίας δεν είναι ούτε να μεθύσει, ούτε να χορτάσει τους συνδαιτυμόνες, αλλά  απλά να κάνει ευχάριστη την κοινωνική συναναστροφή και συνάμα να δείξει την καλή και φιλόξενη διάθεση του οικοδεσπότη.
_Με ένα μπουκάλι τσικουδιά και με καλή παρέα
και τ’ άσχημα τα πράγματα, μας φαίνονται ωραία!
_ Ελάτε να γλεντήσουμε και τσικουδιές να πιούμε
γιατί το  ψεύτη το ντουνιά δε θα τον ξαναδούμε.
Δ. Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΤΣΙΚΟΥΔΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ
Επειδή η αλόγιστη κατανάλωση τσικουδιάς δημιουργεί μέθη, η οποία καμιά φορά φέρνει άσχημες καταστάσεις,  υπάρχει και ο δεκάλογος, ο οποίος λέει  τα εξής, που πρέπει να έχουμε υπόψη: Η πρώτη τσικουδιά φέρνει όρεξη, η δεύτερη υγεία. Η τρίτη φέρνει τη χαρά, η τέταρτη ευτυχία. Η πέμπτη φέρνει έξαψη,  η έκτη φλυαρία. Η έβδομη φέρνει συμπλοκή ή εμετό, η όγδοη αστυνομία. Η ένατη φέρνει το δικαστή κι η δέκατη κηδεία. Ωστόσο υπάρχουν και ενστάσεις, κρίσεις και συμβουλές, όπως
Α) Του ερωτευμένου και του απογοητευμένου, που λένε:
¬_Τον άντρα δεν το ξεκάνει η τσικουδιά ακόμη αν πιει και δέκα
τουλάχιστον πιο γρήγορα … απ΄ό,τι μια γυναίκα.
_Όση ρακή και να ‘χω πιει δε μέθυσα ποτέ μου
μα σα σε δω μεθώ – ζαλίζομαι, σκέψη και λογισμέ μου.
_Πίνω κρασί, δε με μεθά,  ρακί δε με ζαλίζει
ως με μεθούν τα μάθια τσης  όντε μ’ αναντρανίζει
_Πίνω κρασί και δε μεθώ, ρακή και δε με πιάνει,
μα το φιλί σου το γλυκύ μπορεί να με τρελάνει
_Σαρανταδυό γραδώ τσικουδιά να πιεις να σ’ αναδράμει,
γιατί κακούργα το φιλί μου δίνεις δράμι-δράμι.
__Σαρανταδυό γραδώ τσικουδιά πίνω μα δε με πιάνει,
Εγώ στο κέφι για να ’ρθω, μια σου ματιά με φτάνει.
Β) Του κριτικού, του νέου πότη, του παραπονιάρη κλπ, που λένε:
_Χαίρεσαι με τσι τσικουδιές, βγάζεις κι ωραίους στίχους,
όμως περίσσια σα θα πιεις, θα κουτουλάς τσι τοίχους.
_Ανάθεμά τη ρακή  ίντα ‘ναι αυτό που κάνει,
κι όταν την πίνω γίνεται το πάτωμα ταβάνι.
_Σαν πιεις τσικουδιά απ’ το λουλά, ζεστή απ’ το καζάνι,
μεζέ να φας πατάτα οφτή, όσο κι αν πεις τα κάνει.
_Θεέ μου να τσικουδόβρεχε το μήνα δέκα βράδια,
να γέμιζαν με τσικουδιά οι στέρνες και τα πηγάδια
Είναι ο σεβντάς σου  δυνατός σαν τη ρακή  την πρώτη
που  σε χτυπά στην κεφαλή κι ύστερα λες : «ω χαρώ τη»
Ε. Η ΤΣΙΚΟΥΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΓΝΟ ΠΟΤΟ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟ
Η τσικουδιά , η καλή, είναι η βασίλισσα των ποτών, γιατί εκτός από απόλαυση αφενός είναι αγνή, δηλ.  δεν έχει χρωστικές ουσίες και βιομηχανικές αλκοόλες (οινόπνευμα που παράγεται από πατάτες ή ζαχαρότευτλα κ.α.)  και αφετέρου παρέχει αγχολυτικές και χαλαρωτικές ιδιότητες με συνέπεια να μας ευφραίνει την καρδιά και το πνεύμα,  να  μας απολύει  από τις βασανιστικές σκέψεις, άρα να  μας ξεκουράζει, να διεγείρει  την όρεξη,  τη χώνεψη και τη θέρμη του σώματός μας. Τσικουδιά ζεστή, μάλιστα αν είναι και ανακατεμένη με μέλι μισό -μισό και λίγο πιπεράκι ή κανέλα, βοηθά στο  να ζεσταθούμε, ενώ τσικουδιά παγωμένη για να δροσιστούμε. Και όλα αυτά αρκεί να είναι ανόθευτη , να πίνεται με μέτρο και όπως πρέπει (δηλ. με παρέα, ρέγουλα και καλό μεζέ):
_Υπάρχουνε πολλά πιοτά σ’ όλη την οικουμένη
Μα η  τσικουδιά είναι βασίλισσα, δαφνοστεφανωμένη.
_Όταν πίνω τσικουδιά γίνομαι αμέσως αυτοκράτορας,
βασιλιάς, γόης, Θεός και κοσμοκράτορας.
_Να πιείτε όλοι τσικουδιά, γιατί ‘ναι βλογημένη
μόνο να πίνετε αγνή και όχι νοθευμένη
_Με μια ντομάτα, δυο ελιές, τρία παξιμαδάκια
πίνουν στην Κρήτη τσικουδιά και λεν΄ μαντιναδάκια.
_Μία –δυο τσικουδιές είν’ αρκετές, για να περάσεις ωραία,
αρκεί να έχεις νόστιμα εδεσματα και όμορφη  παρέα.
_Σαν είναι η τσικουδιά καλή, ώφου καλά τα κάνει
πίκρες, καημούς και βάσανα ντελόγο τα ‘ποβγάνει.
_Με μαντινάδες και ρακές, με λύρα και λαούτα
απόψε θα γλεντήσουμε  να ξεχαστούμε απ ούλα
_Μ’ ένα μπουκάλι τσικουδιά και δυο κουτιά τσιγάρα
καπνίζω, πίνω να ξεχνώ τα μαύρα μου τα χάλια
_Ο άνδρας θέλει τσικουδιά κι η κοπελιά παιγνίδια,
Μνημόνια  και τροικανός τους γράφουνε στα αρχεί….α.
(Απόσπασμα από την ομιλία του Προέδρου Κρητων Αγ. Παρασκευής Αττικής και Δ/ντη του Υπ. Πολιτισμού   κ. Αδαμ (Μάκη) Κρασανακη στη Γιορτή Τσικουδιάς που έγινε στην κεντρική Πλατεία Αγ. Παρασκευής στις 5/10/2013)  

ΦΤΑΣΕ ΟΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ!! Ν ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

Απόσπασμα από τον πρόλογο του Ν. Καζαντζάκη στο βιβλίο του

 «Αναφορά στον Γκρέκο»

.....«Με κοίταξες, κι ως με κοίταξες ένιωσα πως ο κόσμος ετούτος είναι ένα σύννεφο φορτωμένο αστροπελέκι κι άνεμο, σύννεφο κι η ψυχή του ανθρώπου φορτωμένη αστροπελέκι κι άνεμο, κι από πάνω φυσάει ο Θεός και σωτηρία δεν υπάρχει.

Σήκωσα τα μάτια, σε κοίταξα. Εκαμα να σου πω:

-  «Παππού, αλήθεια δεν υπάρχει σωτηρία;» μα η γλώσσα μου είχε κολλήσει στο λαρύγγι μου, έκαμα να σε ζυγώσω, μα τα γόνατά μου λύγισαν.

Άπλωσες τότε το χέρι, σαν να πνίγουμουν κι ήθελες να με σώσεις.

Αρπάχτηκα με λαχτάρα από το χέρι σου, πασαλειμμένο ήταν με πολύχρωμες μπογιές, θαρρείς ζωγράφιζε ακόμα, έκαιγε. Άγγιξα το χέρι σου, πήρα φόρα και δύναμη, μπόρεσα να μιλήσω:

- «Παππού αγαπημένε, είπα, δώσ’μου μια προσταγή.»

Χαμογέλασε, απίθωσε το χέρι απάνω στο κεφάλι μου, δεν ήταν χέρι, ήταν πολύχρωμη φωτιά, ως τις ρίζες του μυαλού μου περεχύθηκε η φλόγα.

-«Φτάσε όπου μπορείς, παιδί μου…»

Η φωνή του βαθιά, σκοτεινή, σαν να’βγαινε από το βαθύ λαρύγγι της γης.

Έφτασε ως τις ρίζες του μυαλού μου η φωνή του, μα η καρδιά μου δεν τινάχτηκε.

- «Παππού, φώναξα τώρα πιο δυνατά, δώσ’μου μια πιο δύσκολη, πιο κρητικιά προσταγή.»

Κι ολομεμιάς, ως να το πω, μια φλόγα σούριξε ξεσκίζοντας τον αέρα, αφανίστηκε από τα μάτια μου ο αδάμαστος πρόγονος με τις περιπλεμένες θυμαρόριζες στα μαλλιά του κι απόμεινε στην κορφή του Σινά μια φωνή όρθια, γεμάτη προσταγή, κι ο αέρας έτρεμε:

-«Φτάσε όπου δεν μπορείς!»

Πετάχτηκα τρομαγμένος από τον ύπνο, είχε πια ξημερώσει. Σηκώθηκα, ζύγωσα στο παράθυρο, βγήκα στο μπαλκόνι με την καρπισμένη κληματαριά. Η βροχή είχε τώρα κοπάσει, έλαμπαν οι πέτρες, γελούσαν, τα φύλλα των δέντρων ήταν φορτωμένα δάκρυα.

-«Φτάσε όπου δεν μπορείς!»

Ήταν η φωνή σου, κανένας άλλος στον κόσμο δεν μπορούσε έναν τέτοιο αρσενικό λόγο να ξεστομίσει, μονάχα εσύ, Παππού ανεχόρταγε! Δεν είσαι εσύ ο αρχηγός ο απροσκύνητος, ο ανέλπιδος, της στρατευόμενης γενιάς μου; Δεν είμαστε εμείς οι λαβωμένοι, οι πεινασμένοι, οι μπουμπουνοκέφαλοι, οι σιδεροκέφαλοι, που αφήσαμε πίσω μας την καλοπέραση και τη βεβαιότητα και πας εσύ μπροστά και κάνουμε γιουρούσι να σπάσουμε τα σύνορα;

To λαμπρότερο πρόσωπο της απελπισίας είναι ο Θεός, το λαμπρότερο πρόσωπο της ελπίδας είναι ο Θεός, πέρα από την ελπίδα και την απελπισία, πέρα από τα παμπάλαια σύνορα, με σπρώχνεις, Παππού. Πού με σπρώχνεις; Κοιτάζω γύρα μου, κοιτάζω μέσα μου, η αρετή τρελάθηκε, η γεωμετρία τρελάθηκε, η ύλη τρελάθηκε, πρέπει να’ρθει πάλι ο Νούς ο νομοθέτης, να βάλει καινούρια τάξη, καινούριους νόμους, πιο πλούσια αρμονία να γίνει ο κόσμος.

Αυτό θες, κατά κει με σπρώχνεις, κατά κει μ’έσπρωχνες πάντα, άκουγα μέρα νύχτα την προσταγή σου, μάχουμουν, όσο μπορούσα, να φτάσω όπου δεν μπορούσα, αυτό είχα βάλει χρέος μου, αν έφτασα ή δεν έφτασα, εσύ θα μου πεις. Όρθιος στέκουμαι μπροστά σου και περιμένω.

Στρατηγέ μου, τελεύει η μάχη, κάνω την αναφορά μου, να που πολέμησα, να πως πολέμησα, λαβώθηκα, δείλιασα, μα δε λιποτάχτησα, τα δόντια μου καταχτυπούσαν από το φόβο, μα τύλιγα σφιχτά το κούτελό μου μ’ένα κόκκινο μαντίλι, να μην ξεκρίνουνται τα αίματα, κι έκανα γιουρούσι.

Ένα ένα μπροστά σου τα φτερά της καλιακούδας μου ψυχής θα τα μαδήσω, ωσότου ν’απομείνει ένα σβωλαράκι χώμα κι αυτή. Θα σου πω τον αγώνα μου, ν’αλαφρώσω, θα πετάξω από πάνω μου την αρετή, την ντροπή, την αλήθεια, ν’αλαφρώσω.

Άκουσέ το λοιπόν, Στρατηγέ, την αναφορά μου και κάμε κρίση, άκουσε, Παππού, τη ζωή μου, και αν πολέμησα κι εγώ μαζί σου, αν λαβώθηκα χωρίς κανένας να μάθει πως πόνεσα, αν δε γύρισα ποτέ την πλάτη μου στον οχτρό, δώσε μου την ευκή σου!

Χαρούπι: Η σοκολάτα της Κρήτης

Τετάρτη, 16 Οκτωβρίου 2013 - 10:59

Χαρούπι για χαρούπι δεν έχει μείνει στην Κρήτη αφού τα τελευταία 3 χρόνια οι Κρητικοί έχουν πλέον συνειδητοποιήσει πως η "σοκολάτα της Κρήτης" όπως αποκαλούσαν τον καρπό οι παλιοί, τείνει να μετατραπεί σε έναν μέχρι πρότινος καλά κρυμμένο θησαυρό της Κρητικής γης.   Ειδικά φέτος η ζήτηση ξεπέρασε κάθε προηγούμενο με αποτέλεσμα αύτη την στιγμή το κρητικό χαρούπι να παρουσιάζει έλλειψη και κάποιες από τις τοπικές επιχειρήσεις που το χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη για διάφορα προϊόντα αναγκάζονται να προμηθεύονται ποσότητες και από την υπόλοιπη Ελλάδα.   Κάνουν "θραύση" τα χαρούπια Μιλώντας στην εκπομπή "Κρήτη Σήμερα" της Κρήτη TV o Ρεθυμνιώτης επιχειρηματίας Ηλίας Μανούσακας που διαθέτει μονάδα επεξεργασίας και μεταποίησης χαρουπιών, παράγοντας παράλληλα μία ευρεία πλέον γκάμα προϊόντων από το χαρούπι,από μακαρόνια και μπισκότα, μέχρι τύπου "μερέντα" και "βαλσάμικη σάλτσα" εξήγησε πως χρόνο με το χρόνο όλο και περισσότεροι Κρητικοί στρέφουν το ενδιαφέρον της σε αυτή την παραδοσιακή καλλιέργεια που τις τελευταίες δεκαετίες είχε εγκαταλειφθεί.   Χαρακτηριστικό είναι πως λίγα χρόνια πριν μόλις 2 με 3 φούρνοι στην Κρήτη παρήγαγαν προϊόντα από χαρούπι, όπως ψωμί, κουλουράκια και παξιμάδια και μάλιστα με εισαγόμενο χαρουπάλευρο ενώ σε αύτη την φάση όπως εκτίμησε δεν αποκλείεται να έχουν εκτοξευτεί στους 300 φούρνους και με πρώτη ύλη 100% κρητική.   Αυξάνονται οι νέοι καλλιεργητές χαρουπιάς Οι παλιές και κάποτε ξεχασμένες χαρουπιές στα χωριά της Κρήτης τραβούν πλέον σαν μαγνήτη τους επίδοξους πωλητές του προϊόντος με αποτέλεσμα οι καρποί όχι απλά να μαζεύονται αλλά κυριολεκτικά να εξαφανίζονται.   Την ίδια ώρα όλο και περισσότεροι είναι και εκείνοι που επιλέγουν να καλλιεργήσουν χαρουπιές αφού θεωρείται μία καλλιέργεια ιδανική για την κρητική γη και παράλληλα δεν απαιτεί μεγάλη προσωπική εργασία και μεγάλα έξοδα.   Είναι ενδεικτικό πως το χαρούπι πωλείται κατά μέσο όρο από 23 έως 30 λεπτά ανά κιλό, ενώ ένα δέντρο μπορεί να δώσει έως 300 κιλά.     Της Στέλλας Τερζάκη neakriti.gr

- See more at: http://www.mykriti.gr/arthrografoi/yourkriti/item/4412-xaroypi-i-sokolata-tis-kritis#sthash.K736snv8.dpuf

Χαρούπι: Η σοκολάτα της Κρήτης

Τετάρτη, 16 Οκτωβρίου 2013 - 10:59

Χαρούπι για χαρούπι δεν έχει μείνει στην Κρήτη αφού τα τελευταία 3 χρόνια οι Κρητικοί έχουν πλέον συνειδητοποιήσει πως η "σοκολάτα της Κρήτης" όπως αποκαλούσαν τον καρπό οι παλιοί, τείνει να μετατραπεί σε έναν μέχρι πρότινος καλά κρυμμένο θησαυρό της Κρητικής γης.   Ειδικά φέτος η ζήτηση ξεπέρασε κάθε προηγούμενο με αποτέλεσμα αύτη την στιγμή το κρητικό χαρούπι να παρουσιάζει έλλειψη και κάποιες από τις τοπικές επιχειρήσεις που το χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη για διάφορα προϊόντα αναγκάζονται να προμηθεύονται ποσότητες και από την υπόλοιπη Ελλάδα.   Κάνουν "θραύση" τα χαρούπια Μιλώντας στην εκπομπή "Κρήτη Σήμερα" της Κρήτη TV o Ρεθυμνιώτης επιχειρηματίας Ηλίας Μανούσακας που διαθέτει μονάδα επεξεργασίας και μεταποίησης χαρουπιών, παράγοντας παράλληλα μία ευρεία πλέον γκάμα προϊόντων από το χαρούπι,από μακαρόνια και μπισκότα, μέχρι τύπου "μερέντα" και "βαλσάμικη σάλτσα" εξήγησε πως χρόνο με το χρόνο όλο και περισσότεροι Κρητικοί στρέφουν το ενδιαφέρον της σε αυτή την παραδοσιακή καλλιέργεια που τις τελευταίες δεκαετίες είχε εγκαταλειφθεί.   Χαρακτηριστικό είναι πως λίγα χρόνια πριν μόλις 2 με 3 φούρνοι στην Κρήτη παρήγαγαν προϊόντα από χαρούπι, όπως ψωμί, κουλουράκια και παξιμάδια και μάλιστα με εισαγόμενο χαρουπάλευρο ενώ σε αύτη την φάση όπως εκτίμησε δεν αποκλείεται να έχουν εκτοξευτεί στους 300 φούρνους και με πρώτη ύλη 100% κρητική.   Αυξάνονται οι νέοι καλλιεργητές χαρουπιάς Οι παλιές και κάποτε ξεχασμένες χαρουπιές στα χωριά της Κρήτης τραβούν πλέον σαν μαγνήτη τους επίδοξους πωλητές του προϊόντος με αποτέλεσμα οι καρποί όχι απλά να μαζεύονται αλλά κυριολεκτικά να εξαφανίζονται.   Την ίδια ώρα όλο και περισσότεροι είναι και εκείνοι που επιλέγουν να καλλιεργήσουν χαρουπιές αφού θεωρείται μία καλλιέργεια ιδανική για την κρητική γη και παράλληλα δεν απαιτεί μεγάλη προσωπική εργασία και μεγάλα έξοδα.   Είναι ενδεικτικό πως το χαρούπι πωλείται κατά μέσο όρο από 23 έως 30 λεπτά ανά κιλό, ενώ ένα δέντρο μπορεί να δώσει έως 300 κιλά.     Της Στέλλας Τερζάκη neakriti.gr

- See more at: http://www.mykriti.gr/arthrografoi/yourkriti/item/4412-xaroypi-i-sokolata-tis-kritis#sthash.K736snv8.dpuf

Φτάσε όπου δε μπορείς!

Διαβάστε κι άλλα σχετικά με:   Σχέσεις Ψυχολογία Save Money Διασκέδαση Μαγειρική

Απόσπασμα από τον πρόλογο του Ν. Καζαντζάκη στο βιβλίο του  «Αναφορά στον Γκρέκο» .....«Με κοίταξες, κι ως με κοίταξες ένιωσα πως ο κόσμος ετούτος είναι ένα σύννεφο φορτωμένο αστροπελέκι κι άνεμο, σύννεφο κι η ψυχή του ανθρώπου φορτωμένη αστροπελέκι κι άνεμο, κι από πάνω φυσάει ο Θεός και σωτηρία δεν υπάρχει. Σήκωσα τα μάτια, σε κοίταξα. Εκαμα να σου πω: -  «Παππού, αλήθεια δεν υπάρχει σωτηρία;» μα η γλώσσα μου είχε κολλήσει στο λαρύγγι μου, έκαμα να σε ζυγώσω, μα τα γόνατά μου λύγισαν. Άπλωσες τότε το χέρι, σαν να πνίγουμουν κι ήθελες να με σώσεις. Αρπάχτηκα με λαχτάρα από το χέρι σου, πασαλειμμένο ήταν με πολύχρωμες μπογιές, θαρρείς ζωγράφιζε ακόμα, έκαιγε. Άγγιξα το χέρι σου, πήρα φόρα και δύναμη, μπόρεσα να μιλήσω: - «Παππού αγαπημένε, είπα, δώσ’μου μια προσταγή.» Χαμογέλασε, απίθωσε το χέρι απάνω στο κεφάλι μου, δεν ήταν χέρι, ήταν πολύχρωμη φωτιά, ως τις ρίζες του μυαλού μου περεχύθηκε η φλόγα. -«Φτάσε όπου μπορείς, παιδί μου…» Η φωνή του βαθιά, σκοτεινή, σαν να’βγαινε από το βαθύ λαρύγγι της γης. Έφτασε ως τις ρίζες του μυαλού μου η φωνή του, μα η καρδιά μου δεν τινάχτηκε. - «Παππού, φώναξα τώρα πιο δυνατά, δώσ’μου μια πιο δύσκολη, πιο κρητικιά προσταγή.» Κι ολομεμιάς, ως να το πω, μια φλόγα σούριξε ξεσκίζοντας τον αέρα, αφανίστηκε από τα μάτια μου ο αδάμαστος πρόγονος με τις περιπλεμένες θυμαρόριζες στα μαλλιά του κι απόμεινε στην κορφή του Σινά μια φωνή όρθια, γεμάτη προσταγή, κι ο αέρας έτρεμε: -«Φτάσε όπου δεν μπορείς!» Πετάχτηκα τρομαγμένος από τον ύπνο, είχε πια ξημερώσει. Σηκώθηκα, ζύγωσα στο παράθυρο, βγήκα στο μπαλκόνι με την καρπισμένη κληματαριά. Η βροχή είχε τώρα κοπάσει, έλαμπαν οι πέτρες, γελούσαν, τα φύλλα των δέντρων ήταν φορτωμένα δάκρυα. -«Φτάσε όπου δεν μπορείς!» Ήταν η φωνή σου, κανένας άλλος στον κόσμο δεν μπορούσε έναν τέτοιο αρσενικό λόγο να ξεστομίσει, μονάχα εσύ, Παππού ανεχόρταγε! Δεν είσαι εσύ ο αρχηγός ο απροσκύνητος, ο ανέλπιδος, της στρατευόμενης γενιάς μου; Δεν είμαστε εμείς οι λαβωμένοι, οι πεινασμένοι, οι μπουμπουνοκέφαλοι, οι σιδεροκέφαλοι, που αφήσαμε πίσω μας την καλοπέραση και τη βεβαιότητα και πας εσύ μπροστά και κάνουμε γιουρούσι να σπάσουμε τα σύνορα; To λαμπρότερο πρόσωπο της απελπισίας είναι ο Θεός, το λαμπρότερο πρόσωπο της ελπίδας είναι ο Θεός, πέρα από την ελπίδα και την απελπισία, πέρα από τα παμπάλαια σύνορα, με σπρώχνεις, Παππού. Πού με σπρώχνεις; Κοιτάζω γύρα μου, κοιτάζω μέσα μου, η αρετή τρελάθηκε, η γεωμετρία τρελάθηκε, η ύλη τρελάθηκε, πρέπει να’ρθει πάλι ο Νούς ο νομοθέτης, να βάλει καινούρια τάξη, καινούριους νόμους, πιο πλούσια αρμονία να γίνει ο κόσμος. Αυτό θες, κατά κει με σπρώχνεις, κατά κει μ’έσπρωχνες πάντα, άκουγα μέρα νύχτα την προσταγή σου, μάχουμουν, όσο μπορούσα, να φτάσω όπου δεν μπορούσα, αυτό είχα βάλει χρέος μου, αν έφτασα ή δεν έφτασα, εσύ θα μου πεις. Όρθιος στέκουμαι μπροστά σου και περιμένω. Στρατηγέ μου, τελεύει η μάχη, κάνω την αναφορά μου, να που πολέμησα, να πως πολέμησα, λαβώθηκα, δείλιασα, μα δε λιποτάχτησα, τα δόντια μου καταχτυπούσαν από το φόβο, μα τύλιγα σφιχτά το κούτελό μου μ’ένα κόκκινο μαντίλι, να μην ξεκρίνουνται τα αίματα, κι έκανα γιουρούσι. Ένα ένα μπροστά σου τα φτερά της καλιακούδας μου ψυχής θα τα μαδήσω, ωσότου ν’απομείνει ένα σβωλαράκι χώμα κι αυτή. Θα σου πω τον αγώνα μου, ν’αλαφρώσω, θα πετάξω από πάνω μου την αρετή, την ντροπή, την αλήθεια, ν’αλαφρώσω. Άκουσέ το λοιπόν, Στρατηγέ, την αναφορά μου και κάμε κρίση, άκουσε, Παππού, τη ζωή μου, και αν πολέμησα κι εγώ μαζί σου, αν λαβώθηκα χωρίς κανένας να μάθει πως πόνεσα, αν δε γύρισα ποτέ την πλάτη μου στον οχτρό, δώσε μου την ευκή σου!

Η ΛΟΤΖΙΑ!

Η Λότζια κατεδαφίστηκε σαν… ετοιμόρροπη μέσα σε μια νύχτα, το 1904…

Η Λότζια μετά την "αποκατάστασή" της, δηλαδή της κατεδάφιση του ορόφου της... Ένα κτίριο φάντασμα...

Κατηγορία: ΣΕΛΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 13/10/2013 - 13:19 - Τελευταία Ενημέρωση: 14/10/2013 - 08:07 0

«… κατερρίπτοντο μετά λύσσης και μανίας πρωτοφανούς από ύψους 10-15 μέτρων επί του λιθοστρώτου της οδού οι κίονες και τα άλλα αρχιτεκτονικά μέλη και εθρυμματίζοντο, εν τη φοβερά δε ταύτη πτώσει ηκρωτηρίαζον και κατεκερμάτιζον και τα κάλλιστα διατηρούμενα μέρη του ισογαίου ορόφου…» Στέφανος Ξανθουδίδης, «Παναθήναια», 15 Δεκεμβρίου 1904

του Αλέκου Α. Ανδρικάκη
andrikakisalekos@gmail.com
Οι βανδαλισμοί στα ιστορικά κτίρια του Ηρακλείου, στα στοιχεία δηλαδή που διαμορφώνουν και αποδεικνύουν την ίδια την ιστορία της πόλης, δεν είναι ένα γεγονός που αφορά μόνο στη σύγχρονη εποχή, όπως το έχουμε ζήσει κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Δεν καταστρέφονται μόνο σήμερα από ανιστόρητους δημοτικούς παράγοντες οι αποδείξεις του παρελθόντος στο όνομα της «ανάπτυξης», προκειμένου να γίνουν μπαρ ή πολυκατοικίες. Όλα τα χρόνια της ελεύθερης Κρήτης, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, κράτος – όπως εκφραζόταν αυτό- και δήμος φρόντιζαν να καταστρέφουν τις αποδείξεις της ιστορίας στο όνομα του μέλλοντος… Πολύ περισσότερο όταν τα στοιχεία της ιστορίας αφορούσαν σε περιόδους που θύμιζαν την παρουσία κατακτητών, Βενετσιάνων ή Τούρκων.
Στις αρχές του περασμένου αιώνα, στη διάρκεια της Κρητικής Πολιτείας, το Ηράκλειο έχασε σημαντικά μνημεία. Τον Μάιο του 1902 κατεδαφίστηκε το τμήμα του ενετικού τείχους στην Πύλη Αγίου Γεωργίου (Λαζαρέτου) ώστε να ανοίξει η είσοδος για την πρόσβαση των κατοίκων από την ανατολική πλευρά του Ηρακλείου. Και 28 μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1904, κατεδαφίστηκε ο πρώτος όροφος του σημερινού δημαρχείου, της περίφημης Λότζια, επειδή θεωρήθηκε επικινδύνως ετοιμόρροπο κτίριο! Και στις δύο περιπτώσεις το γεγονός ότι θύμιζαν μια ανελεύθερη περίοδο για το νησί, την Ενετική, ήταν κυρίαρχο στις πρωτοβουλίες του βανδαλισμού…
Δεν είναι μόνο αυτά. Την ίδια περίοδο κατεδαφίστηκαν και άλλα μνημεία, όπως ο μικρός Κούλες, αλλά και μνημεία που θύμιζαν την Τουρκοκρατία, για να διαμορφωθεί η σύγχρονη πόλη… Αργότερα τέθηκαν ανάλογα θέματα στο όνομα της «προόδου»: μετά τη γερμανική κατοχή, όταν υπήρχε η ανάγκη η πόλη να επεκταθεί για να χωρέσει τους νέους κατοίκους και τις δραστηριότητές τους, συζητήθηκε στα σοβαρά, σε δημόσιο μάλιστα διάλογο, η κατεδάφιση των ενετικών τειχών, προκειμένου να επεκταθεί το σχέδιο πόλης! Ευτυχώς, τότε υπήρχαν φωτισμένοι άνθρωποι, όπως ο Στέργιος Σπανάκης και ο Νικόλαος Σταυρινίδης, που ύψωσαν τη φωνή τους και απέτρεψαν το έγκλημα. Αργότερα ανάλογα εγκλήματα, όπως η κατεδάφιση του ναού του Σωτήρα του κτιρίου της Καστέλας ή της Ηλεκτρικής, αλλά και πολλών μεμονωμένων κτισμάτων μικρότερης ιστορικής αξίας στην πόλη, δεν αποφεύχθηκαν.
Φυσικά και στην προηγούμενη περίοδο, της Τουρκοκρατίας, ανάλογα εγκλήματα είχαν συμβεί. Για παράδειγμα, υλικά από τα ερείπια τους αρχαιολογικού χώρου της Κνωσού χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της σημερινής νομαρχίας αλλά και για άλλα κτίρια της πόλης!
Η κατεδάφιση της Λότζια

Η Λότζια με τον όροφο, πριν την κατεδάφισή του

Ήταν Σεπτέμβριος του 1904, όταν, παρά τις αντιρρήσεις κυρίως των φωτισμένων αρχαιολόγων της εποχής, όπως του Στέφανου Ξανθουδίδη, εφόρου αρχαιοτήτων Κρήτης, η Κρητική Πολιτεία έπαιρνε την απόφαση να κατεδαφίσει τον πρώτο όροφο της ενετικής Loggia, της γνωστής τότε στην πόλη με το όνομα Τσεπανές. Ο «τσαπανές» ή, όπως έμεινε στη δημώδη γλώσσα, «τσεπανές» σήμαινε αποθήκη όπλων. Με τον όρο αυτό προσδιοριζόταν όλο το συγκρότημα της Loggia και της διπλανής Armeria, που σημαίνει οπλαποθήκη.
Η Loggia ήταν το κεντρικό κτίριο της πόλης, τόπος συνάντησης των πολιτικών αρχών αλλά και των άλλων επιφανών, ευγενών, εμπόρων, πλουσίων κλπ, του Χάνδακα, στη διάρκεια της Ενετοκρατίας. Χρησιμοποιήθηκε όχι μόνο για τις πολιτικές, στρατιωτικές και εμπορικές συναντήσεις, αλλά ακόμη και για την τέρψη των πλουσίων, ως λέσχη των ευγενών της πόλης, οι οποίοι έπαιζαν εκεί τυχερά παιγνίδια και κυρίων ζάρια, απαγορευμένα για το λαό. Είχε κτιστεί στα μέσα του 16ου αιώνα, σχεδόν 100 χρόνια πριν την κατάληψη της πόλης από τους Τούρκους.
Ήταν το χαρακτηριστικό κτίριο της, σύμβολο της βενετσιάνικης κυριαρχίας, αφού οι Ενετοί σε κάθε πόλη στην οποία κυριαρχούσαν έκτιζαν ανάλογα μεγαλοπρεπή κτίσματα, με την ίδια μορφή και τεχνική. Πριν από τη Λότζια, όπως την ξέρουμε σήμερα ως έδρα του δημαρχείου, οι Ενετοί είχαν κτίσει ανάλογα κτίσματα. Το συγκεκριμένο επιβλητικό κτίσμα αποτέλεσε την τέταρτη απόπειρα των Ενετών να δημιουργήσουν μια Loggia στο πρότυπο της αντίστοιχης, μεγαλοπρεπούς, που υπήρχε στην Ενετία, όπως αναφέρει ο Στέφανος Ξανθουδίδης στο έργο του «Χάνδαξ – Ηράκλειον», που επανεκδόθηκε το 1964 με πρόλογο του Στυλιανού Αλεξίου. Οι προηγούμενες εγκαταλείφθηκαν είτε λόγω θέσης, είτε καταστράφηκαν για διάφορους λόγους. Στη θέση μάλιστα της σημερινής υπήρχε άλλη παλιότερη, σε πιο απλή όμως μορφή, Loggia.
Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, (1669 – 1898) το κτίριο παρέμεινε, αλλά καθώς ήταν άχρηστο για τους νέους κατακτητές σε σχέση με την προηγούμενη χρήση του, όπως γράφει ο Ξανθουδίδης, συνενώθηκε με τη διπλανή οπλαποθήκη (armeria) κι εκεί φυλάχθηκαν όλα τα βενετσιάνικα όπλα, οι πανοπλίες και ό,τι οι Ενετοί είχαν εγκαταλείψει σε οπλισμό. Αυτός ήταν ο λόγος που το σύνολο του συγκροτήματος ονομάστηκε Τσαπενές ή Τσεπανές. Ο οπλισμός αυτός σταδιακά σχεδόν εξαφανίστηκε, καθώς έγινε αρπαγή του από τους Τούρκους αξιωματούχους.
Μετά την απελευθέρωση της Κρήτης η Λότζια, που φυσικά είχε υποστεί φθορές από το χρόνο, την αμέλεια της διοίκησης στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αλλά και το μεγάλο σεισμό του 1856, περιήλθε στην ευθύνη της Κρητικής Πολιτείας. Το κτίσμα δεν είχε φυσικά τη λάμψη του παρελθόντος, αλλά αποφασίστηκε να ανακαινισθεί και να μετατραπεί σε μουσείο. Το σχετικό σχέδιο, όπως επίσης έχει περιγράψει ο Ξανθουδίδης, είχαν καταθέσει ο Giuseppe Gerola, απεσταλμένος του Ινστιτούτου της Βενετίας και οι Ιταλοί αρχιτέκτονες Federico Halbherr και Federico Berchet. Οι εργασίες άρχισαν το 1900, αλλά δεν προχώρησαν. Κι έτσι, εκτός των άλλων, χάθηκαν πολλά χρήματα που είχαν ήδη δαπανηθεί για την ανακαίνιση, αλλά κυρίως, μετά την εγκατάλειψη του σχεδίου για μουσείο, το κτίριο παρέμεινε ερειπωμένο και σε χειρότερη κατάσταση, καθώς το είχαν τραυματίσει οι ημιτελείς αρχικές εργασίες.
Η διαμαρτυρία του Ξανθουδίδη

Ο φωτισμένος αρχαιολόγος, Στέφανος Ξανθουδίδης

Και σχεδόν κρυφά, όπως γίνεται σε ανάλογες περιπτώσεις, η Κρητική Πολιτεία αποφάσισε να αλλάξει τα σχέδια και αντί της ανακαίνισης του ιστορικού κτίσματος για τη μετατροπή του σε μουσείο, να κατεδαφίσει τον πρώτο όροφο, αφού τον χαρακτήρισε επικινδύνως ετοιμόρροπο… Η κατεδάφιση, η «εντελής καταστροφή», όπως αναφέρει ο Ξανθουδίδης έγινε «εν μια ημέρα και μια νυκτί», «παρά τας διαμαρτυρίας και τας συστάσεις της αρχαιολογικής υπηρεσίας».
Απ’ το κτίριο δεν αφαιρέθηκαν απλώς τα στοιχεία του πρώτου ορόφου προκειμένου να επαναχρησιμοποιηθούν, αλλά έγινε πραγματικός βανδαλισμός. Ο Ξανθουδίδης, σ’ ένα κείμενο – διαμαρτυρία για την καταστροφή, που δημοσιεύτηκε στα «Παναθήναια» στις 15 Δεκεμβρίου 1904, έγραφε χαρακτηριστικά, περιγράφοντας τη βαρβαρότητα που επέδειξε η Κρητική Πολιτεία στο μνημείο: «Ενώ ήτο εύκολον και λογικόν να αφαιρήται μετά προσοχής το υλικόν και να φυλάσσεται δια την μέλλουσαν του κτιρίου ανακαίνισιν, κατερρίπτοντο μετά λύσσης και μανίας πρωτοφανούς από ύψους 10-15 μέτρων επί του λιθοστρώτου της οδού οι κίονες και τα άλλα αρχιτεκτονικά μέλη και εθρυμματίζοντο, εν τη φοβερά δε ταύτη πτώσει ηκρωτηρίαζον και κατεκερμάτιζον και τα κάλλιστα διατηρούμενα μέρη του ισογαίου ορόφου, μάλιστα δε τον στυλοβάτην και τα προέχοντα γείσα τα οποία και εκολόβωσαν κατά τρόπον οικτρόν».
Στο κείμενό του ο Ξανθουδίδης παρουσίαζε την ιστορία της Λότζια, εξέφραζε την έντονη αποδοκιμασία του για τη βαρβαρότητα της Κρητικής Πολιτείας, ενώ έκανε αναφορές και στην ανάγκη διατήρησης των μνημείων, ως εθνικών θησαυρών, ακόμη κι αν αυτά προέρχονταν από τους κατακτητές. Ήταν ήδη η εποχή που στο νησί κυριαρχούσε η άποψη να καταστραφεί οτιδήποτε θύμιζε το παρελθόν και τις περιόδους της σκλαβιάς, στο όνομα της «ανάπτυξης». Οι αναφορές του είναι ένα καλό μάθημα και για το σήμερα, μάθημα προς ανιστόρητες τοπικές αρχές που κατεδαφίζουν τα πάντα και αλλοιώνουν τον ιστορικό χαρακτήρα της πόλης, στο όνομα της «ανάπτυξης», της εμπορευματοποίησης των πάντων, στο πλαίσιο του «πολιτισμού του φραπέ» που κυριαρχεί πλέον στην πόλη… Έγραφε, μεταξύ άλλων ο τότε έφορος αρχαιοτήτων Κρήτης και συνιδρυτής του αρχαιολογικού μουσείου, μαζί με τον Ιωσήφ Χατζηδάκη:
«Τα ιστορικά μνημεία παρ’ οιουδήποτε και αν προέρχωνται, και παρά των τυράννων και κατακτητών ακόμη, σήμερον είναι σεβαστά και πάσα πολιτισμένη Κυβέρνησις οφείλει να τα σώζη και τα διατηρή. Είναι ταύτα αι ζώσαι και φθεγγόμεναι σελίδες της πατρίου ιστορίας, ο θέλων δε να καταστρέψη τα μνημεία ταύτα δια λόγους δήθεν εθνικούς, ως αναμνιμνήσκοντα χρόνους δυστυχείς και ημέρας εθνικών συμφορών παραλογίζεται, όπως και εκείνος ο οποίος επιχειρεί να εξαλείφη εκ της ιστορίας της εθνικής τας σελίδας εκείνας, εν αις αναφέρονται ατυχίαι και συμφοραί και ταπεινώσεις εθνικαί. Αν τα μνημεία ταύτα υπενθυμίζουσι ατυχίας και συμφοράς, δεν αναμιμνήσκουσι ταυτοχρόνως το αδάμαστον φρόνημα του έθνους και αντί να ταπεινώσι τας ψυχάς, δεν παραδειγματίζουσι αυτούς δια του παραδείγματος και των ιστορικών του ατυχούς παρελθόντος διδαγμάτων; Η παρατήρησις αύτη ισχύει κατά μείζονα λόγον, όταν προς τη ιστορική συνδυάζεται και καλλιτεχνική του μνημείου αξία, όπως εν τη προκειμένη περιπτώσει. Η εξαφάνισις τοιούτου μνημείου είναι αμάρτημα εθνικόν, επιβουλή κατά της πατρίου ιστορίας, βανδαλισμός μη δικαιολογούμενος ειμή παρ’ ανθρώπους στερουμένους παντός ίχνους ενημερώσεως και ανθρωπισμού». 
Η ανακατασκευή κράτησε 65 χρόνια!
Μετά την κατεδάφιση του ορόφου, ο δήμος Ηρακλείου, με δήμαρχο τον Μουσταφά Δεληαχμετάκη, ζήτησε να του παραχωρηθεί η Λότζια προκειμένου να την ανακατασκευάσει σε δημαρχείο. Η παραχώρηση έγινε στις 5 Οκτωβρίου 1905. Οι εργασίες ξεκίνησαν 9 περίπου χρόνια αργότερα. Ο θεμέλιος λίθος τέθηκε στις 12 Ιανουαρίου 1915 και το έργο παραδόθηκε στη δεκαετία του 1980, επί δημαρχίας Μανόλη Καρέλλη, αφού οι εργασίες διήρκεσαν 65 ολόκληρα χρόνια και γίνονταν τμηματικά και με πολλές δυσκολίες. Ανάμεσα στα προβλήματα ήταν φυσικά ο μεσολαβήσας Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, καθώς τότε οι εργασίες διακόπηκαν εντελώς. Τη μελέτη της αναστήλωσης είχε επιμεληθεί ο Ιταλός αρχαιολόγος Maximilian Ongaro, έφορος των καλλιτεχνικών μνημείων της Βενετίας, που είχε και τη γενική ευθύνη των εργασιών.
Το 1987 ο δήμος βραβεύτηκε από τον Διεθνή Οργανισμό Europa Nostra για την πλέον επιτυχή αναστήλωση ιστορικού κτιρίου με σύγχρονη χρήση στον ελληνικό χώρο.
Για την ιστορία της Loggia, τις περιπέτειες στην πορεία του χρόνου και κυρίως κατά τον 20ό αιώνα, η αρχαιολόγος Λιάνα Σταρίδα κυκλοφόρησε το 2008 από τις εκδόσεις Δοκιμάκη το έργο της «Η Λέσχη των Ευγενών του Χάνδακα».