ΚΡΗΤΗ & ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΚΡΗΤΕΣ: ΧΡΥΣΗ! ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΛΙΒΥΚΟΥ!

Χρυσή Στο «νησί» του Λιβυκού

κείμενο: Χρήστος Κανατάς | φωτπγραφίες: Χρήστος Κανατάς

Παραλίες µαγευτικές και πλανεύτρες. Πεντακάθαρα γαλαζοπράσινα νερά, κοχυλένια άµµος και στο βάθος το κεδρόδασος µε τους υπέροχους
ξυλόγλυπτους σχηµατισµούς και το ασύγκριτο άρωµα του κέδρου.
Απέναντι, επιβλητικά, τα πανύψηλα κρητικά βουνά. Η µοναδικά όµορφη νήσος Χρυσή πραγµατικά τιµά την αξία του ονόµατός της…

Πήρε το όνοµά της από την κατάξανθη άµµο µε τις χρυσαφένιες αποχρώσεις, που καλύπτει το µεγαλύτερο µέρος της. Είναι γνωστή και ως Γαϊδουρονήσι, καθώς παλιά οι Ιεραπετρίτες εγκατέλειπαν στο νησί τα γέρικα γαϊδούρια. Οι ίδιοι όµως το αποκαλούν απλά «Νησί». Η Χρυσή-Γαϊδουρονήσι έχει και ένα δίδυµο αδερφάκι – τη Λευκή-Κουφονήσι, που βρίσκεται λίγο πιο ανατολικά.

Η πρώτη εντύπωση της Χρυσής δηµιουργείται ήδη από το λιµάνι της Ιεράπετρας, πριν καν ανέβεις στο καραβάκι. Παρότι το νησί είναι ορατό από την Κρήτη, αφού απέχει γύρω στα 15 χλµ., πρέπει να καταβάλεις µεγάλη προσπάθεια για να το εντοπίσεις, γιατί είναι σχεδόν απόλυτα επίπεδο! Το µέσο υψόµετρό του είναι µόλις 10 µ., ενώ το ψηλότερο σηµείο του, όπου έχει φτιαχτεί και ένα δασικό φυλάκιο για να παρατηρείται το κεδρόδασος, είναι στα 30 µ.
Έπειτα από µία ώρα ταξιδιού µε το πλοιάριο, έχεις την τιµή να πατήσεις το πόδι σου στον παρθένο αυτό τόπο. Εδώ δεν υπάρχουν µηχανοκίνητα οχήµατα ούτε και οικήµατα – εκτός από ελάχιστα. ∆υστυχώς, βέβαια, ειδικά τους µήνες Ιούλιο και Αύγουστο, εκτός από εσένα θα καταφθάσουν µε τα καραβάκια και άφθονοι ακόµη επισκέπτες, µε αποτέλεσµα ο συνωστισµός που δηµιουργείται να λαβώνει τη µαγική εικόνα του τόπου.
Μέσα από αµµόλοφους και κέδρους, η πρώτη σου κατεύθυνση είναι η παραλία της Μπελεγρίνας ή της Χρυσής Άµµου, που αποτελεί και την κύρια παραλία του νησιού, στη βόρεια µεριά του. Τα νερά είναι ονειρικά: έχουν τη µαγευτική αυτή γαλάζια απόχρωση που µόνο σε παραλίες όπως τον Σίµο, την Ελαφόνησο ή τον Μπάλο στην Κρήτη µπορείς να απαντήσεις. ∆υστυχώς, όµως, ακόµη κι εδώ το µικρόβιο του τουρισµού έχει αφήσει τα σηµάδια του: οι πολυάριθµες ξαπλώστρες και η καντίνα αποτελούν παραφωνία στην αγνή οµορφιά της ακρογιαλιάς…

Αλλά και πάλι αυτή η θάλασσα είναι απόλαυση! Καθώς το νησί πλησιάζει την τροπική ζώνη, το κολύµπι είναι λύτρωση! ∆εν το χορταίνεις! Και όταν κάποτε αποφασίσεις να αποχωριστείς τη θάλασσα, µπορείς να κάθεσαι µε τις ώρες στην ακτή και να εξερευνάς τον κόσµο των αµέτρητων µικρών κοχυλιών µέχρι ο ήλιος να βασιλέψει. Χιλιάδες κοχυλάκια, που σε πολλά σηµεία σκεπάζουν ολοκληρωτικά την άµµο, δίνουν υπέροχες ανταύγειες στο πυρόξανθο και λευκό χρώµα της υπέροχης αµµουδιάς.
Αν βαρεθείς την πολυκοσµία, έχεις πάντα τη δυνατότητα να αποτραβηχτείς στο δαιδαλώδες κεδρόδασος – το µεγαλύτερο φυσικά διαµορφωµένο του είδους του σε όλη την Ευρώπη. Καταλαµβάνει συνολικά έκταση 350 στρεµµάτων καλύπτοντας µεγάλο µέρος του νησιού, κι αποτελείται από κέδρους του Λιβάνου, µε τη µέση ηλικία των δέντρων να φτάνει τα 200 χρόνια. Τι καλύτερο από το να στήσεις την αιώρα σου κάτω από τους πανύψηλους κορµούς τους
–το ύψος τους µπορεί να φτάνει και τα 10 µέτρα– και να απολαύσεις το διάβασµα ενός βιβλίου ή µια µεσηµεριανή σιέστα. Ραχάτι τροπικό δηλαδή!

Το ηλιοβασίλεµα στην παραλία είναι όπως πάντα παροιµιώδες και σταθερή αξία: Απλά δεν πρέπει να το χάσεις! Και αφού περάσει το µαγικό δίωρο του σούρουπου, γίνεσαι µάρτυρας της εικόνας ενός από τους οµορφότερους νυχτερινούς ουρανούς. Στο νησί δεν υπάρχει ρεύµα, εποµένως και καµία πηγή φωτός. ∆εν θα ξεχάσω τη νυχτερινή µας συνάντηση µέσα στο λαβύρινθο από κέδρους µε µια παρέα, που εκστατικά κοίταζαν τον ουρανό και µας εξοµολογήθηκαν ότι πραγµατικά ένιωθαν πως βρίσκονταν στον παράδεισο…

Κάποια στιγµή που θα βαρεθείς το τροπικό αυτό ραχάτι, µπορεί να θελήσεις να εξερευνήσεις το νησί! Έχει µήκος γύρω στα
5 χλµ. και µέσο πλάτος περίπου 1 χλµ. Περπατώντας δυτικά, έχεις στα δεξιά σου τη θάλασσα και στα αριστερά σου το κεδρόδασος. Το διάβα σου στο αµµουδερό µονοπάτι στολίζεται από κατάλευκα κρινάκια της θάλασσας, που βρίσκονται διάσπαρτα τριγύρω. Περνώντας τον Χατζηβόλακα, τη δεύτερη µεγαλύτερη παραλία του νησιού στα βόρεια, θα συναντήσεις τον Άγιο Νικόλαο –το µοναδικό εκκλησάκι της Χρυσής– το µόνο πηγάδι όπου µπορείς να πλυθείς µε γλυκό νερό και την αλυκή µε τα πορτοκαλοκόκκινα νερά. ∆ίπλα της υπάρχει και το µοναδικό σπίτι του νησιού. Στο τέλος της πορείας προς τα δυτικά συναντάς τον φάρο να ορθώνει το ανάστηµά του στο επίπεδο έδαφος.
Από εκεί συνεχίζεις τον γύρο του νησιού προς τον Νότο. Περνάς από την Κόκκινη Παραλία, που πήρε την ονοµασία της από τα κατακόκκινα βοτσαλάκια της, φτάνεις στο λιµάνι, και συνεχίζοντας ανατολικά τον κύκλο, περνάς από τις νότιες αµµουδιές για να φτάσεις στην ανατολική παραλία µε το ιδιάζον όνοµα «Καταπρόσωπο». Απέναντι ακριβώς, αντικρίζεις το βραχώδες νησάκι που λέγεται Μικρονήσι και αποτελεί καταφύγιο αµέτρητων πουλιών. Τέλος, επιστρέφεις και πάλι στη Χρυσή Άµµο, την παραλία των κοχυλιών.

Όπως σε κάθε παράδεισο, έτσι κι εδώ, υπάρχει κάτι το απαγορευµένο: η ανεπανάληπτη εµπειρία της διαµονής στον πανέµορφο αυτό τόπο, µακριά από την οχλοβοή. Η Χρυσή, όπως και η Γαύδος, στη δυτική πλευρά του Λιβυκού πελάγους, αποτελούσαν παραδοσιακά τους νοτιότερους τόπους ελεύθερης κατασκήνωσης στην Ευρώπη. Τα δάση του κέδρου που χαρακτηρίζουν και τα δύο αυτά νησιά αποτελούν ιδανικό περιβάλλον για τον κατασκηνωτή αφού προσφέρουν άφθονη σκιά και προστασία από τον ήλιο καθ’ όλη τη διάρκεια της ηµέρας. Ιδιαίτερα για τη Χρυσή, το ελεύθερο κάµπινγκ αποτελεί µονόδροµο, εάν θέλεις να διανυκτερεύσεις εκεί, καθώς δεν υπάρχουν ξενοδοχεία ή ενοικιαζόµενα δωµάτια. Τα κτίσµατα είναι –ευτυχώς– ελάχιστα και δεν φιλοξενούν επισκέπτες. Σήµερα δεν είναι λίγες οι επιδροµές των αρχών, είτε για να κάνουν συστάσεις είτε για να µοιράσουν τα αντίστοιχα πρόστιµα στους ελεύθερους κατασκηνωτές. Σε ένα νησί που είναι ενταγµένο στο δίκτυο Natura, είναι λογικό να απαγορεύεται η κατασκήνωση, ακόµη περισσότερο όµως η δόµηση, και φυσικά η λειτουργία των οποιωνδήποτε τουριστικών επιχειρήσεων. Στο λιµανάκι του νησιού υπάρχει ταβερνάκι –που παραδόξως λειτουργεί και το βράδυ– καθώς και οµπρέλες µε ξαπλώστρες που ενοικιάζονται.
Αναλογιστείτε επίσης το εξής: Ποιος είναι µεγαλύτερος κίνδυνος για το φυσικό τοπίο; Οι ελάχιστοι ελεύθεροι κατασκηνωτές ή η «επιδροµή» από τους πρόσκαιρους επισκέπτες που έρχονται καθηµερινά µε τα καραβάκια; Οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι είναι συνήθως και οι κύριοι υπεύθυνοι για την αποψίλωση των παραλιών από τα µικρά κοχύλια, αφού πολλές φορές τους βλέπαµε να φεύγουν από το νησί έχοντας γεµίσει ολόκληρες σακούλες! Θα µπορούσαµε άλλωστε να πούµε πως οι άνθρωποι που θα µείνουν και θα χαρούν τον τόπο, νιώθοντάς τον περισσότερο σαν σπίτι τους, είναι ευνόητο ότι θα τον προστατεύσουν. Εξαιρέσεις βέβαια υπάρχουν πάντοτε. Όπως και να ’χει, εσείς φροντίστε να πάρετε µαζί σας πίσω στην Ιεράπετρα οτιδήποτε έχετε για πέταµα, ώστε να παραµείνει το τοπίο ως έχει και για τους επόµενους…