ΚΡΗΤΗ & ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΚΡΗΤΕΣ

Δευτέρα 10 Νοεμβρίου 2014

ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Το 1980, μια έρευνα του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης Θ. Δετοράκη, στα νοταριακά έγγραφα των Κρατικών Αρχείων της Βενετίας , έφερε στο φως ένα λησμονημένο μοναστήρι του αγίου Μηνά στο Σκαλάνι Πεδιάδος, λίγα χιλιόμετρα ανατολικά του σημερινού Ηρακλείου.

Πρόκειται για το μοναδικό γνωστό ως σήμερα μοναστήρι του αγίου Μηνά σε όλη τη Κρήτη. Οι μαρτυρίες που έχουμε γι' αυτό προέρχονται από δυο δικαιοπρακτικά έγγραφα από τα κατάστιχα του νοταρίου του Χάνδακα Νικολάου Νέγρη. Το πρώτο έχει χρονολογία 14 Οκτωβρίου 1598. Σύμφωνα με το έγγραφο αυτό, ο ηγούμενος Αρσένιος Στρατηγός παραχωρεί ως «σημισακά» τα κτήματα του μοναστηριού στον Γιακουμή Κορνάρο για καλλιέργεια.

Το δεύτερο έγγραφο έχει χρονολογία 14 Ιανουαρίου 1627 και είναι το σημαντικότερο. Μας πληροφορεί ότι η εκκλησία του μοναστηριού του αγίου Μηνά έχει καταρρεύσει και αυτό αναγκάζει τον Πιέρο Σαλαμόν, επίτροπο και εκτελεστή της διαθήκης του ευγενούς Αλεσάντρο Πασκουαλίγκο, στο φέουδο του οποίου βρισκόταν το μοναστήρι, να λάβει επείγοντα μέτρα για την αποκατάσταση των ζημιών και για τη γενικότερη συντήρηση και λειτουργία του μοναστηριού.

Δυστυχώς δεν έχουμε καμιά άλλη πληροφορία για την τύχη του μοναστηριού μετά το 1627. Φαίνεται ότι διατηρήθηκε σε λειτουργία ίσως και λίγο μετά την άλωση του Χάνδακα από τους Τούρκους (1669). Σήμερα υποδεικνύεται η θέση του μοναστηριού, σε απόσταση 1500 μέτρων περίπου ανατολικά του Σκαλανίου. Η τοποθεσία λέγεται ακόμα «Άγιος Μηνάς» και η ευλάβεια των κατοίκων συντηρεί ανάμεσα στα χαλάσματα ένα μικρό εικονοστάσι προς τιμήν του Αγίου. Ολόκληρη η περιοχή γύρω από το παλαιό μοναστήρι λέγεται «Αποσάμι».

Ενδιαφέρουσα είναι μια ανεπιβεβαίωτη επιτόπια παράδοση, σύμφωνα με την οποία το μοναστήρι του αγίου Μηνά ήταν άλλοτε κατοικία του μητροπολίτη Κρήτης